Wiatrownica - część mechanizmu pneumatycznego, wykorzystywanego głównie w
instrumentach klawiszowych dętych
(
organach
), skrzynka zawierająca w sobie rozwiązania pozwalające rozdzielać sprężone powietrze pochodzące z
miecha
na zasilanie piszczałek poszczególnych
głosów
.
Wyróżnia się dwa typy wiatrownic: poprzeczną (tonowa) i podłużną (rejestrowa).
Piszczałki poszczególnych głosów są ustawione wzdłuż wiatrownicy od największej do najmniejszej, a głosy stoją w rzędach jedne za drugimi w poprzek wiatrownicy.
Taka wiatrownica, która podzielona jest na przegrody biegnące wzdłuż wiatrownicy jest nazywana rejestrową. W przypadku załączenia danego rejestru powietrze wypełnia cały kanał danego głosu. Dźwięk zaś odzywa się wtedy, kiedy organista przy użyciu traktury gry otworzy zawór wpuszczający powietrze z kanału rejestrowego do piszczałki. W tego typu wiatrownicy jest tyle przegród, ile głosów.
W wiatrownicy tonowej sprawa ma się nieco inaczej. Przegrody biegną wpoprzek wiatrownicy, a więc przyciśnięcie klawisza otwiera zawór wpuszczający powietrze do wszystkich piszczałek danego tonu. Zagrają natomiast piszczałki tego głosu, który zostanie uruchomiony trakturą rejestrową. Przegród zaś jest tyle, ile klawiszy (a więc i tonów).
