Portret Berlioza z 1832

Louis Hector Berlioz (ur. 11 grudnia 1803 w La Côte-Saint-André koło Grenoble , zm. 8 marca 1869 w Paryżu ) – francuski kompozytor , twórca symfonii romantycznej , prekursor nowoczesnej kolorystyki , którego twórczość nadała kierunek rozwoju XIX -wiecznej symfonice; pisarz i krytyk muzyczny.

Biografia

Ojciec Berlioza, doktor medycyny, przeznaczył syna do zawodu lekarskiego i początkowo nie przeszkadzał rozwijaniu wyraźnych zdolności muzycznych chłopca. 12-letni Berlioz śpiewał, grał na flecie, gitarze, uczył się harmonii, zaczynał nawet komponować. W 1821 został wysłany do Paryża do Szkoły Medycznej; dwa lata później rozpoczął systematyczne studia kompozytorskie u J. F. Lesueura, decydując się na porzucenie medycyny. Kontynuował naukę (1826-1828) w konserwatorium: harmonię i kontrapunkt u A. Reichy, kompozycję nadal u Lesueura. W 1829 powstała kantata oparta na scenach z Fausta, którą następnie kompozytor przerobił (1846) na "koncertową operę" Potępienie Fausta (La Damnation de Faust). W następnym roku Berlioz napisał jedno ze swych największych dzieł, programową Symfonię fantastyczną . Za symfonię Harold w Italii (1834) Paganini przesłał Berliozowi podarunek w postaci 20 000 franków.

Obok twórczości Berlioz zajmował się także działalnością publicystyczną (od 1835 roku był stałym krytykiem muzycznym "Journal des Debats"). Walczył o swobodę i tolerancję dla nowej sztuki. Pierwsza opera, Benvenuto Cellini, wystawiona w 1838, nie zdobyła powodzenia, a życzliwe przyjęcie dramatycznej symfonii Romeo i Julia (1839) nie zmieniło nieufności do kompozytora. Także Potępienie Fausta, wykonane w Paryżu (1846), spotkało się z obojętnością słuchaczy – dopiero podróż koncertowa po Niemczech przyniosła Berliozowi sukcesy. Oratorium Dzieciństwo Chrystusa (L'Enfance du Christ) zdobyło wreszcie (1854) publiczność Paryża. Następnego roku Liszt, serdeczny przyjaciel Berlioza, zorganizował Festiwal Berliozowski w Weimarze. W 1863 wystawiona została w Paryżu opera-dramat liryczny Trojanie (do libretta wg Eneidy Wergiliusza). Sukcesom kompozytorskim towarzyszyły ciężkie przeżycia osobiste Berlioza: zmarła druga żona kompozytora, niedługo potem jedyny syn. Na rok przed śmiercią Berlioz odbył triumfalną podróż koncertową po Rosji. Prócz wymienionych dzieł ważne miejsce w twórczości Berlioza zajmują uwertury: Król Lear (1831) i Karnawał rzymski (1844), opera komiczna Beatrycze i Benedykt (1863), Requiem (1837), pisał też utwory na chór z orkiestrą, kantaty, pieśni na głos z fortepianem, kompozycje religijne.

Pochowany został na Cmentarzu Montmartre w Paryżu. Autorem pomnika na grobie Berlioza był polski rzeźbiarz - Cyprian Godebski ^[1].

Najważniejsze dzieła

Symfonie

• Symfonia fantastyczna , op. 14 (Symphonie fantastique, 1830 )
• Harold w Italii, op. 16 (Harold en Italie) – na altówkę i orkiestrę ( 1834 )
• Reverie et caprice – na skrzypce i orkiestrę ( 1841 )
• Romeo i Julia – symfonia programowa inspirowana dziełem Szekspira, wokalno-instrumentalna na chór, orkiestrę i solistów. Dzieło bardzo obszerne, zbudowane z siedmiu części, uszeregowanych zgodnie z przebiegiem tragedii.

Uwertury koncertowe

• Karnawał rzymski , op. 9 (1844)
• Król Lear, op. 4 (1831)

Opery

• Benvenuto Cellini ( 1838 )
• Potępienie Fausta (La Damnation de Faust, 1846 )
• Trojanie (Les Troyens, 1863 )
• Beatrycze i Benedykt ( 1863 )

Utwory sakralne

• Messe Solennelle, 1824 - 1825
• Requiem , op. 5 (Grande Messe des morts, 1837 )
• Oratorium Dzieciństwo Chrystusa (L'Enfance du Christ)

Bibliografia

• Hector Berlioz, Przewodnik koncertowy, Polskie wydawnictwo muzyczne, 1980.

Zobacz też

• wielkie koncerty instrumentalne
• wielcy kompozytorzy
• 69288 Berlioz - planetoida nazwana jego nazwiskiem

Przypisy