Łuk bloczkowy firmy Browning
Łuk bloczkowy to nowoczesny
łuk
, używający systemu bloczków, złożonych z odpowiednio nawiniętego kabla oraz krążków w celu wspomagania napięcia cięciwy.
Łuk bloczkowy jest zazwyczaj dużo bardziej sztywny niż w
łuku prostym
lub walijskim. Ta sztywność powoduje, że pocisk wystrzelony z łuku bloczkowego posiada większą energię w porównaniu do innych konstrukcji, lecz z drugiej strony uniemożliwia komfortowe naciągnięcie cięciwy za pomocą siły samych ramion. Dlatego też w łuku bloczkowym cięciwa jest nawinięta na krążki (bloczki), te z kolei są podłączone za pomocą kabli z przeciwległym ramieniem łęczyska. Gdy cięciwa jest naciągana, bloczki obracają się powodując naciągnięcie nawiniętych na nich kabli, które z kolei naprężają ramiona powodując zmagazynowanie energii potencjalnej.
Użycie systemu bloczków powoduje, że ten rodzaj łuku posiada charakterystyczną krzywą wykresu siła-naciąg, gdzie przy maksymalnym naciągnięciu cięciwy siła konieczna do jej utrzymania jest najmniejsza.
Łuk bloczkowy jest mało wrażliwy na zmiany temperatury i
wilgotności
. Charakteryzuje się dobrą celnością, powtarzalnością oraz zasięgiem w porównaniu do innych łuków. Łuk bloczkowy został po raz pierwszy skonstruowany w 1966 roku (konstruktor:
Holless Wilbur Allen
z
Missouri
). W 1969 roku przyznano patent USA na konstrukcję tego typu łuków. Łuki bloczkowe stają się coraz bardziej popularne, w wielu krajach zdominowały rynek sprzedawanych łuków.
Konstrukcja łuku bloczkowego
Zbliżenie na system bloczkowy łuku Browninga
Główną częścią łuku bloczkowego, która służy do mocowania innych elementów takich jak bloczki, celowniki, stabilizatory oraz kołczan jest
majdan
. Jest on tak sztywny jak to tylko możliwe. Najczęściej do jego budowy wykorzystywane są stopy
aluminium
lub
magnezu
. Droższe konstrukcje wykorzystują stopy używane do budowy skrzydeł samolotów np. anodyzowane duraluminium typ 6061.
Ramiona są robione z
materiałów kompozytowych
, dzięki czemu są zdolne do przenoszenia bardzo dużych napężeń. Ramiona gromadzą całą
energię
łuku - nie jest ona gromadzona w bloczkach i kablach. Siła naciągu może wynosić od 30 do 100 funtów (13,5-45 kg), co przekłada się na szybkość strzały od 46-113 m/s.
W najczęściej spotykanych konfiguracjach, na końcu każdego ramienia umieszczony jest mimośród oraz kółko. Kształt mimośrodu może się różnić w zależności od konstrukcji. Istnieje kilka różnych pomysłów i sposobów wykorzystania mimośrodów w celu magazynowania energii ramion. Najczęściej spotykane to pojedynczy mimośród (ang. Single Cam), hybrydowy (ang. Hybrid Cam), podwójny (ang. Dual Cam) oraz dwuczłonowy (ang. Binary Cam). Istnieją także mniej spotykane projekty jak czworokątny mimośród czworokątny (ang. Quad Cam) oraz zawiasowy (ang. Hinged).
Cięciwa oraz kable najczęściej są zbudowane z włókien polietylenowych i charakteryzują się dużą siłą naciągu oraz minimalną rozciągliwością, w celu jak najefektywniejszego i przekazania energii łuku do strzały. We wcześniejszych modelach łuków bloczkowych, kable były zrobione najczęściej ze stalowego drutu w otulinie z tworzywa sztucznego.
Przewaga nad łukami tradycyjnymi
Przewaga techniczna
- Po naciągnięciu łuku, siła konieczna do naciągnięcia rośnie do wartości maksymalnej a następnie gwałtownie maleje (efekt "odpuszczenia"). Siła "oduszczenia" wynosi zazwyczaj pomiędzy 35% a 20% wartości szczytowej, zaś jeden z producentów (Concept Archery) produkuje łuki bloczkowe charakteryzujące się wartością 1% maksymalnej siły naciągu. "Odpuszczenie" (ang. let-off) jest terminem, który opisuje co się dzieje gdy mimośród obróci się wokół własnej osi. Z zasady działania bloczka, siła konieczna do utrzymania strzały przez łucznika jest wówczas najmniejsza, co pozwala na dłuższe celowanie oraz dokładniejsze strzelanie.
- Gdy naciągany jest łuk bloczkowy, ramiona są przyciągane do siebie, w przeciwieństwie do łuku tradycyjnego lub refleksyjnego gdzie ramiona odginają się w kierunku cięciwy łuku. Ta różnica umożliwia tworzenie konstrukcji zupełnie pionowych łuków bloczkowych zamiast zagiętych. Konfiguracja pionowa minimalizuje wielkość wibracji odczuwanych przez łucznika po zwolnieniu strzały.
- Łuk jest odporny na zmiany temperatury i wilgotności dając zwiększoną dokładność strzału, powtarzalność oraz zasięg w porównaniu do łuków zbudowanych z materiałów naturalnych.
- System bloczków zazwyczaj zawierają krążki pokryte gumą pracujące jako ograniczniki naciągu. Mogą być one regulowane dając łucznikowi możliwość optymalnego dobrania długości naciągu. Dzięki temu każdy strzał ma powtarzalną siłę i długość naciągu, co z kolei wpływa na powtarzalność oraz precyzję.
- Konstrukcja bloczków (mimośrodów) bezpośrednio wpływa na przyspieszenie strzały. "Miękki mimośród" przyspiesza strzałę mniej gwałtownie niż "twardszy". Początkujący łucznicy zazwyczaj wybierają łuki z miękkim mimośrodem, podczas gdy bardziej zaawansowani wybiorą twardszy z uwagi na szybkość strzały.
- Niektóre z systemów bloczkowych używają pojedynczego mimośrodu w dolnej części łuku i ruchomego krążka na górze zamiast dwóch identycznych mimośrodów. Ta konstrukcja eliminuje potrzebę posiadania systemu kabli, a zamiast tego daje możliwość użycia pojedynczej cięciwy rozpoczynającej się na dole łuku, nawiniętej na krążek u góry, z powrotem na dół oraz kończąc się na górnej części ramienia.
Parametry opisujące łuki bloczkowe
Standard AMO opisuje długość łuku jako odległość pomiędzy cięciwą w maksymalnym naciągnięciu do najniższego punktu chwytu plus 1.75 cala / 4.45 cm.[1] Ponieważ siła naciągu może się zwiększać bardziej lub mniej gwałtownie, oraz opadać gwałtowniej lub mniej gwałtownie po osiągnięciu punktu maksymalnego, łuki z tą samą energią naciągu mogą uzyskiwać różne energie strzału. Norbert Mullaney zdefiniował współczynnik zgromadzonej energii w stosunku do maksymalnej siły naciągu (S.E./P.D.F.). Wynosi on zazwyczaj około 3 joule na kilogram, lecz może osiągnąć nawet 4.2 J/kg.
Efektywność łuków także może się wahać. Zazwyczaj od 70% do 85% zmagazynowanej energii jest przekazywana strzale. Ta energia jest określana jako energia potencjalna. Podczas zwalniania strzały zamienia się ona w energię kinetyczną. Iloczyn wartości S.E./P.D.F oraz efektywności można nazwać współczynnikiem mocy. Istnieją dwa standardy określające ten parametr. Prędkość wg AMO lub wg IBO. AMO jest określone jako początkowa prędkość 35 gramowej strzały podczas strzelania z łuku z energią maksymalną naciągu 270 N/60lbf oraz długością naciągu 76cm/30 cali. Prędkość IBO jest zdefiniowana jako prędkość początkowa 22.7gr strzały podczas strzelania z łuku z energią maksymalną naciągu 300N/70lbf i długością naciągu 76cm/30 cali.
Używane strzały
Strzały
używane w łukach bloczkowych tylko nieznacznie się różnią od strzał używanych do innych łuków. Promień strzały zazwyczaj jest zbudowany ze stopu aluminium, lub węgla. Możliwe także kombinacje tych materiałów. Z uwagi na większe siły używane w łukach bloczkowych, strzały drewniane mogą ulec uszkodzeniu podczas strzału powodując skaleczenie ręki łucznika lub też połamać się podczas zmian siły przekazywanej podczas wystrzału. Producenci sprzedają rodzaje charakteryzujące się różną sztywnością i posiadające różną długość dla danego modelu strzały. Sztywność strzały to ważny parametr przy szukaniu pocisku strzelającego dokładnie z konkretnego łuku (zobacz
Paradoks łucznika
).
Zobacz też
Techniki konstrukcji łuku
Linki zewnętrzne
Przypisy
