Najbardziej napięta sytuacja istniała na Bałkanach (stąd nazwa kocioł bałkański), gdzie przez kilka stuleci panowała Turcja, której rządy skończyły się w XIX w. i powstały na tym terenie nowe państwa: Bułgaria, Czarnogóra, Grecja, Rumunia i Serbia, które następnie odebrały Turcji pozostałe europejskie posiadłości. Spory wynikłe podczas podziału nowo zdobytych ziem doprowadziły do rozpadu sojuszu i wybuchu wojny między jego państwami, w której Bułgaria poniosła klęskę i utraciła część swojego terytorium, zaś największe sukcesy wojenne odniosła Serbia, która następnie kierowała się ku zjednoczeniu południowych Słowian. Pomysł ten nie spodobał się Austro-Węgrom, którym południowosłowiańskie ludy stanowiły większość jej mieszkańców. Dodatkowo dążenia Serbii zostały poparte przez Rosję, która chciała w ten sposób umocnić swoje wpływy na Półwyspie Bałkańskim.