W kształtowaniu sieci osadniczej w przeszłości istotną role odgrywały jeziora, wystarczy wspomnieć o Biskupinie – jednej z najstarszej osad na terytoriumPolski. Takie położenie zapewniało odpowiednie warunki do życia (większe bezpieczeństwo, dostęp do wody pitnej i możliwość połowu ryb). W początkach państwowości Polski ważniejsze grody lokalizowano nad jeziorami lub na wyspach (np. gród na jeziorze Gopło na wyspie Ostrów Rzępowski). Jednym z głównych ośrodków władzy Piastów był gród położony na Ostrowie Lednickim (wyspa na Jeziorze Lednickim). Nazwa „ostrów” niegdyś oznaczała wyspę. Świadectwem historycznych korzyści, jakie płynęły z takiego usytuowania stanowi fakt położenia współczesnych miastWielkopolski – ok. 24 % leży nad jeziorami. Dzisiaj jeziora również odgrywają pewną role w gospodarce. Jednak zmieniła się ranga pełniących funkcji. Najważniejszą jest funkcja rekreacyjna.