Era kenozoiczna
Czwartorzęd to drugi i najmłodszy okres
ery kenozoicznej, który zaczął się ok. 1,6 mln lat temu i trwa do dziś. Dzieli się na epoki:
plejstocen i
holocen, który nadal trwa. Na początku czwartorzędu rozmieszczenie kontynentów było praktycznie podobne do dzisiejszego. W dużym stopniu zmienił się klimat, w którym nastąpiło gwałtowne ochłodzenie powodujące
zlodowacenia, które objęły dużą część planety.
Glacjały to chłodne okresy, w których
lądolody i
lodowce powiększały swoją powierzchnię pokrywając coraz większe tereny. Glacjały były poprzedzane okresami ciepłymi, które powodowały nadejście
interglacjałów, czyli wycofywanie się lodowców i lądolodów.
Człowiek współczesny pojawił się pod koniec plejstocenu w warunkach epoki glacjalnej i od momentu ostatniego zlodowacenia (
północnopolskie, trwało ok.115 tys.-10 tys. lat temu) kończył się plejstocen i ok. 11 tys. lat temu zaczął się holocen (ostatnia epoka czwartorzędu), który trwa do dziś.