Istotą reakcji zobojętniania jest łączenie się kationów wodoru (jonów hydroniowych) i anionów wodorotlenkowych w niezdysocjowane cząsteczki wody. Każda reakcja pomiędzy kwasem i zasadą sprowadza się do reakcji pomiędzy jonami H+ (H3+O), a jonami OH-
Według definicji Arrheniusa reakcja między kwasem i zasadą nazywa się reakcją zobojętnienia.
Terminu "zobojętnianie" nie można przyjmować dosłownie, ponieważ roztwór obojętny powstać może tylko w wyniku reakcji kwasu z zasadą o zbliżonej mocy, tak jak np. w reakcji 1 mola HCl z 1 molem NaOH.
W roztworach wodnych mogą mieć miejsce cztery możliwe przypadki, obejmujące reakcje między kwasem i zasadą, które powszechnie nazywa się reakcjami
zobojętniania.