Walki narodowo wyzwoleńcze Polaków w XIX w.
Powstanie listopadowe
Polityka zaborców,
bunt i rozgoryczenie doprowadziły do narodzin tajnych
spisków, w których uczestniczyła przede wszystkim młodzież
mieszczańska i
szlachecka. Podczas ich zebrań powstawały plany
powstań niepodległościowych. Młodzi
oficerowie i
podchorążowie zawiązali spisek w
1828 r. w
Warszawie, który miał wywołać powstanie zbrojne. Zagrożeni aresztowaniem spiskowcy, w listopadzie w
1830 r. zdecydowali się na wystąpienia. Dowodzone przez zaprzysiężonych oficerów oddziały wojskowe wszczęły powstanie, które odbyło się w nocy z 29 na 30 listopada
1830 r. Pomimo, że powstanie było źle zorganizowane, było bardzo dobrze przyjęte przez uboższe, rzemieślnicze
dzielnice stolicy. Dowodzone przez
księcia Konstantego oddziały wojska rosyjskiego wycofały się w kierunku
Rosji.