Skunksowate (Mephitidae) –
rodzina
ssaków
z
rzędu
drapieżnych
, zaliczana do
psokształtnych
. Obejmuje skunksy i surillo, ssaki wyróżniające się specyficzną strategią obronną polegającą na wytryskiwaniu w stronę napastnika cuchnącej cieczy wytwarzanej przez
gruczoły odbytowe
.
Występowanie
Większość gatunków występuje w
Ameryce Północnej
i
Południowej
– od południowej
Kanady
po
Argentynę
. Mydaus spp. występują w
Indonezji
i na
Filipinach
. Zajmują różne
siedliska
, poza gęsto porośniętymi lasami i
mokradłami
, na których są rzadko spotykane.
Opis
Skunksowate to zwierzęta małej lub średniej wielkości o charakterystycznym
ubarwieniu ostrzegawczym
, w którym dominuje kolor czarny i biały (rzadziej brązowy i biały). Tułów jest krępy o krótkich nogach i długim, puszystym ogonie, pysk wydłużony. Mocne
pazury
są przystosowane do kopania w ziemi. Waga skunksów waha się od 200 g do 4,5 kg. Wszystkie gatunki mają silnie rozwinięte gruczoły przyodbytowe. Cuchnąca wydzielina tych gruczołów może być, przez skurcz mięśni otaczających torebkę gruczołową, wytryskiwana na odległość 1 m w przypadku teledu, do nawet 6 m u skunksa zwyczajnego. Zagrożony skunks ostrzega napastnika uniesieniem ogona, tupaniem w ziemię, pozorowaniem ataku, a jeśli to nie pomaga – odwraca się tyłem i wytryskuje śmierdzącą ciecz na intruza celując w jego oczy, które są szczególnie na nią wrażliwe. Głównym składnikiem tej cieczy u wszystkich skunksowatych jest (E)-but-2-eno-1-
tiol
, a u skunksa właściwego i plamiastego występuje również 3-metylobutano-1-tiol[1].
Skunksy są w głównej mierze mięsożercami. Żywią się
owadami
, małymi
płazami
i
gadami
, jajami oraz drobnymi
gryzoniami
. Dieta jest też uzupełniana pokarmem roślinnym. Prowadzą nocny tryb życia, dzień spędzają w norach lub kryjówkach skalnych. Niektóre potrafią wspinać się na drzewa. Długość ciąży jest różna u poszczególnych gatunków – od 2-3 miesięcy u Mephitis i Conepatus do 250 dni, a nawet dłużej u Spilogale. Samice rodzą w jednym
miocie
2-10 młodych, nagich i ślepych. Gruczoły stanowiące ich obronę stają się w pełni funkcjonalne dopiero po upływie pierwszego tygodnia życia młodych. Do tego czasu bezpieczeństwo młodych jest całkowicie zależne od matki. Śmiertelność skunksowatych w pierwszym roku życia szacowana jest na poziomie 50% – 70%, głównie z powodu ataków drapieżników i chorób. Młode są karmione przez matkę przez dwa miesiące. Dojrzałość płciową uzyskują pod koniec pierwszego roku życia. W warunkach naturalnych skunksy żyją przeciętnie 5-6 lat, w niewoli do 10 lat.
Skunksowate nie są
agresywne
, ani
terytorialne
, nie znakują zajmowanego terenu, rzadko wydają dźwięki. Bytują zwykle samotnie, ale na tym samym
terytorium
tolerują innych przedstawicieli swojego gatunku. Samce niektórych gatunków jedynie w okresie
rozrodu
odpędzają rywali od swoich samic.
Głównym zagrożeniem dla skunksów są większe od nich ssaki
drapieżne
oraz duże ptaki.
Puchacz wirginijski
jest znany z tego, że poluje na skunksy. Człowiek zabija skunksy jako potencjalnych nosicieli
wścieklizny
. Wiele osobników ginie na drogach, pod kołami pojazdów.
Systematyka
Skunksy były do niedawna zaliczane do łasicowatych jako podrodzina Mephitinae[2] – z wyjątkiem rodzaju Mydaus, który włączano do podrodziny Mustelinae. Badania molekularne wykazały jednak, że nie są blisko spokrewnione z łasicowatymi. Łasicowate wraz ze skunksami nie stanowią taksonu monofiletycznego i obecnie te ostatnie klasyfikowane są jako odrębna rodzina[3][4].
Rodzaje i gatunki skunksowatych:
- Conepatus
- Mephitis
- Mydaus
- Mydaus javanensis – teledu
- Mydaus marchei
- Spilogale
- Spilogale angustifrons
- Spilogale gracilis
- Spilogale putorius –
skunks plamisty
- Spilogale pygmaea
Przypisy
- ↑ Feromony różnych gatunków zwierząt. W: Leszek Konopski, Michael Koberda: Feromony człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2003. .
- ↑ Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.)
Mephitidae.
w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (
ang.
) [dostęp 22 maja 2008]
- ↑
A Skunk By Any Other Name…
(
ang.
). Dragoo Institute for the Betterment of Skunks and Skunk Reputations. [dostęp 22 maja 2008].
Bibliografia
Zobacz też
-
Ictonyx
– rodzaj ssaków łasicowatych o podobnym do skunksowatych wyglądzie i zachowaniach obronnych