|
|
Henri Bergson
|
Poznanie intuicyjne jest różne od intelektualnego, jest doskonalsze, jest jedynym prawdziwym poznaniem, jeśli chcemy mieć wierny obraz rzeczywistości, to musimy się trzymać wyłącznie intuicji.
Jeśli zdamy się na intuicję, to otrzymujemy zupełnie inny obraz rzeczywistości niż ten, jaki wytwarza intelekt. Rzeczywistość okazuje się nieskończenie różnorodna, zmienna, żywa, dynamiczna, wciąż nowa, nie mieści się w żadnych schematach, wyłamuje się ze wszystkich mechanizmów. Stanowi zwartą całość, nie jest sumą samoistnych części, na które ją intelekt rozkłada i z których ją potem na powrót składa, są jego konstrukcją, w rzeczywistości wszystkie zjawiska przenikają się wzajem.
Wobec tego obraz świata skonstruowany przez intelekt, schematyczny, zatomizowany, zmechanizowany, nie tylko nie jest zgodny z rzeczywistością, ale jest jaskrawo do niej niepodobny. Jest jasny i wyraźny, ale za to nie jest prawdziwy, jasność i wyraźność odpowiadają naturze umysłu, ale nie naturze rzeczy.
Dotyczy to przede wszystkim rzeczywistości wewnętrznej, naszej własnej jaźni. Znamy ją najlepiej i wiemy, że jest żywa i zmienna i że stanowi całość, której części przenikają się wzajem.
