Babur
|
 | Portret Babura |
|
Król (Szach)
Państwa Wielkiego Mogoła
|
Następca |
Humajun
|
Dane biograficzne |
Urodzony |
14 lutego
1483
|
Zmarł |
26 grudnia
1530
|
Żona | - Ayisheh Sultan Begum
- Bibi Mubarika Yusufzay
- Dildar Begum
- Gulnar Agacheh
- Gulrukh Begum
- Maham Begum
- Masumeh Begum
- Nargul Agacheh
- Sayyida Afaq
- Zainab Sultan Begum
|
Dzieci | -
Humajun
, syn
- Kamran Mirza, syn
- Askari Mirza, syn
- Hindal Mirza, syn
- Gulbadan Begum, córka
- Fakhr-un-nisa, córka
|
Zahir ad-Din Muhammad Babur (albo Baber, 'Babar; ur. 14 lutego 1483, zm. 26 grudnia 1530) – założyciel
Państwa Wielkiego Mogoła
. Wybitny wódz, polityk, protektor nauki i sztuki. Autor pamiętników Baburname, traktatu o sprawowaniu rządów i utworów poetyckich.
Młodość
Właściwe imię Babura to Zahir ad-Din Muhammad, Babur (prawopodobnie tur. "Tygrys") to późniejszy przydomek. Ojciec Babura był władcą Ferghany, jednego z niewielkich państw Azji Środkowej. Ród władców Fergany wywodził się od
Timura
.
Babur został władcą Fergany po śmierci ojca w 1494, gdy miał jedenaście lat. Już w tak młoym wieku toczył wiele zwycięskich walk z rodziną i wrogami zewnętrznymi. Walczył z
Uzbekami
, którzy pod wodzą chana Muhammada Szejbaniego zajęli
Samarkandę
, starą stolicę Timura. Walki te były długie i bezowocne – po raz pierwszy Babur zdobył Samarkandę w 1497, wypędzony odzyskał ją w 1501, odzyskał na krótko w 1511. O zdobyciu Samarkandy na zawsze i utrwaleniu władzy w Azji Środkowej marzył całe życie.
Podbój Indii
W
1504
podporządkował sobie
Kabul
i
Kandahar
, w
1519
Pendżab
, który płacił mu trybut. W
1526
pokonał w
bitwie pod Panipatem
sułtana delhijskiego
Ibrahima Lodiego, zajął
Delhi
i
Agrę
. W
1527
pokonał pod Chanwą koalicję
Radźputów
i opanował
Nizinę Hindustańską
. W
1529
zdobył
Gwalior
i dotarł do granic
Bengalu
i
Himalajów
.
Organizacja imperium
Babur nie zasłnął jako organizator, oranizację imperium przeprowadzili jego następcy. Zastąpił jednak swobodną konfederację plemion afgańskich silnymi rządami absolutnymi, umocnił też bardzo władzę pierwszego ministra oraz znaczenie języka perskiego i perskich obczajów na dworze. Babur znany był też z okrucieństwa wobec tych, których zwyciężył oraz z organizacji uczt, na których nadużywano opium i alkoholu. Dla oficerów i żołnierzy był bardzo hojny, co nadwyrężało finanse państwa. Nakazał zbudować wiele pałaców, ogrodów, łaźni i stacji pocztowych (dak). Praktykował tolerancję religijną, żenił swoich synów z radźpuckimi księżniczkami i wprowadzał Radźputów na dwór.
Zmarł w 1530 podczas choroby syna Humajuna. Miał modlić się, by choroba przeszła z syna na niego – wkrótce rzeczywiście śmiertelnie zachorował, podczas gdy Humajun wyzdrowiał. Na cześć Babura wzniesiono
Meczet Babri
w Ajodhji.