Henoteizm (z gr. εἷς heis, dopełniacz ἑνός henos - "jeden" + θεός theos - "bóg") – forma politeizmu ^[1], mogąca stanowić stan pośredni między monoteizmem . Kult wielu istot boskich, z których jedna jest najwyższym bogiem (dominujące miejsce w kulcie zajmuje jedno z bóstw), pozostałe zaś podporządkowanymi mu pomniejszymi istotami nadprzyrodzonymi. Również - uznanie poszczególnych bóstw za wcielenia jednej istoty najwyższej.

Termin ten został wprowadzony w 1860 roku przez F.M. Müllera w związku z badaniami nad religią Wed . Jest to typ wierzeń charakterystyczny m.in. dla plemion aramejskich i wczesnego hinduizmu , swoista odmiana henoteizmu występowała w wedyzmie, gdzie każde z bóstw w momencie adoracji otrzymywało pozycję pierwszoplanową. W ograniczonym zakresie wierzenia typu henoteistycznego występowały na starożytnym Bliskim Wschodzie , również wśród plemion żydowskich , u których czysty monoteizm uformował się ostatecznie dopiero w okresie Izajasza w VI wieku p.n.e. . Do henoteizmu dążyły także religie starożytnej Mezopotamii (babiloński Marduk czy asyryjski Aszur byli panami Wszechświata otoczonymi szczególną czcią, Babilończycy nazywali Marduka "Bel", czyli "Pan", identycznie Boga określa Biblia) oraz starożytnego Egiptu (liczne bóstwa były w pewnym okresie traktowane jako emanacje boga-Słońca Ra ). Henoteizm wydaje się być niejako religijną skłonnością ludów semickich (kanaanejskie i aramejskie bóstwa amorficzne). Pewne elementy henoteizmu występowały także między innymi w mitologii greckiej oraz w wierzeniach Słowian i Germanów , a także, niezależnie, w prekolumbijskim Meksyku (Netzahuatlcoyotl).

Zobacz też

• Monoteizm
• Politeizm
• Katenoteizm
• Monolatria

Przypisy