Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Język samoański

Język samoański

gagana Samoa
Obszar Samoa , Samoa Amerykańskie
Liczba mówiącychok. 370 tys.
Klasyfikacja genetyczna Języki austronezyjskie
  Języki oceaniczne
   Języki polinezyjskie
   Język samoański
Pismo łacińskie
Status oficjalny
język urzędowy Samoa , Samoa Amerykańskie
Regulowany przezbrak
Kody języka
ISO 639 -1sm
ISO 639-2smo
ISO 639-3smo
W Wikipedii
Zobacz też: język , języki świata
Wikipedia w języku samoańskim

Język samoański (Gagana Samoa) - język z grupy języków polinezyjskich z wielkiej rodziny austronezyjskiej , używany przez ok. 370 tys. Samoańczyków , przede wszystkim na pacyficznych wyspach Samoa i Samoa Amerykańskiego , gdzie ma status języka urzędowego . Wiele tysięcy Samoańczyków zamieszkuje również Nową Zelandię (zwłaszcza Auckland ), Australię i Hawaje , w większości zachowując swój język.

Język Samoański nie wykazuje znaczącego zróżnicowania dialektalnego, lecz istnieją duże różnice w wymowie i słownictwie pomiędzy odmianą formalną a potoczną.[1]

Spis treści

System fonetyczny i ortografia

Aa, ĀāEe, ĒēIi, ĪīOo, ŌōUu, ŪūFfGgLlMmNnPpSsTtVv(Hh)(Kk)(Rr)
/a/ , /aː/ /ɛ/ , /eː/ /iː/ /o/ , /ɔː/ /ʊ/ , /uː/ /f/ /k/ /l, ɾ/ /m/ /n/ , /ŋ/ /p/ /s/ /t/ /v/ ( /h/ )( /k/ )( /ɾ/ ) /ʔ/

Gramatyka

Rodzajnik

W języku samoańskim występuje zarówno rodzajnik określony, le (np. ‘o le Atua "Bóg"), jak i nieokreślony se. W liczbie mnogiej nie używa się rodzajnika. Przykłady: ‘o le tagata "człowiek"; ‘o tagata "ludzie".

Rzeczownik

Zasadniczo rzeczowniki są nieodmienne, nie istnieje rodzaj jako kategoria gramatyczna, liczbę mnogą rozpoznaje się po braku rodzajnika. Relacje przypadkowe realizowane są poprzez kilka standardowych przyimków.

Zaimki osobowe

Podobnie jak inne języki austronezyjskie , samoański rozróżnia między pierwszą osobą liczby mnogiej inkluzywną (tzn. obejmującą również rozmówcę/-ów) i ekskluzywną (nie obejmującą rozmówcę/-ów):

liczba pojedynczaliczba podwójnaliczba mnoga
Pierwsza osoba ekskluzywnaa‘u , ‘oumā‘ua, māmātou
Pierwsza osoba inkluzywnatā‘ua, tātātou
Druga osoba‘oe, ‘e‘oulua‘outou, tou
Trzecia osobaia / nalā‘ualātou

Czasownik

Liczę mnogą czasowników tworzy się najczęściej poprzez reduplikacją pierwszej sylaby.

Słownictwo

Przykłady podstawowych słów: Zasób leksykalny samoańskiego jest w przeważającym stopniu austronezyjski, z pewną liczbą zapożyczeń z języka angielskiego. Przykłady podstawowych słów:

PolskiSamoańskiPrzybliżona wymowa
Tak‘ioe [ʔi.jo.ɛ]
NieLeai [lɛ.ɑ.i]
ProszęFa‘amolemole [fɑ.ʔɑ.mo.lɛ.mo.lɛ]
DziękujęFa‘afetai [fɑ.ʔɑ.fɛ.taɪ]
W porządku‘Ua lelei [ʔu.wɑ lɛ.lɛɪ]
duży - małytele - la‘itiiti [tɛ.lɛ] - [lɑ.ʔi.tiː.ti]
szybki - powolnyvave/tope - gese [vɑ.vɛ] [to-bɛ] - [ŋɛ.sɛ]
wcześnie - późnovave - tuai [vɑ.vɛ] - [tu.waɪ]
tani - drogitaugōfie - taugatā [tɑ.u.ŋoː.fi.ɛ] - [tɑ.u.ŋɑ.tɑː]
blisko - dalekolatalata - mamao [lɑ.tɑ.lɑ.tɑ] - [mɑ.mɑ.ɔ]
gorący - zimnyvevela - malulū [vɛ.vɛ.lɑ] - [mɑ.lu.luː]
pełny - pustytumu - gaogao [tu.mu] - [ŋɑ.o.ŋɑ.o]
łatwy - trudnyfaigōfie - faigatā [fɑ.i.ŋoː.fi.ɛ] - [fɑ.i.ŋɑ.tɑː]
ciężki - lekkimamafa - māma [mɑ.mɑ.fɑ] - [mɑː.mɑ]
otwarty - zamkniętytatala - tapuni [tɑ.tɑ.lɑ] - [tɑ.bu.ni]
prawidłowy - błędnysa‘o - sesē [sɑ.ʔɔ] - [sɛ.seː]
stary - nowytuai - fou [tu.waɪ] - [fɔʊ]
stary - młodymatua - talavou [mɑ.tu.wə] - [tɑ.lɑ.vo.u]
piękny - brzydki'aulelei / 'auleaga [ʔɑʊ.lɛ.leɪ] - [ʔɑʊ.lɛ.ɑ.ŋɑ]
dobry - złylelei - leaga [lɛ.leɪ] - [lɛ.ɑ.ŋɑ]
lepszy - gorszyfeoloolo - leaga tele [fɛ.ɔ.loː.lo] - [lɛ.ɑ.ŋɑ.tɛ.lɛ]
JedenTasi [tɑ.si]
DwaLua [lu.ɑ]
TrzyTolu [to.lu]
CzteryFa [fɑ]
PięćLima [li.mɑ]
SześćOno [ɔ.no]
SiedemFitu [fi.tʌ]
OsiemValu [vɑ.lʌ]
DziewięćIva [i.vɑ]
DziesięćSefulu [sɛ.fʌ.lʌ]

Bibliografia

  • Milner, G.B. 1993, 1966. Samoan Dictionary. Polynesian Press.
  • Mosel, Ulrike and Even Hovdhaugen, 1992. Samoan reference grammar. Oslo: Scandinavian University Press/Institute for Comparative Research in Human Culture.
  • Mosel, La'i Ulrike and Ainslie So'o. "Say it in Samoan." Pacific Linguistics D88. Canberra: ANU.
  • Payne, Thomas E. 1997. Describing morphosyntax: a guide for field linguists. Cambridge: Cambridge University Press. .

Linki zewnętrzne

Przypisy


Inne hasła zawierające informacje o "Język samoański":

Podróżnik ...

Rodzimy Kościół Polski ...

Jonas Basanavičius ...

Szkoci ...

Wnioskowanie ...

Włosi ...

Nowa Anglia ...

Maine ...

Stanisław Hozjusz ...

Musical ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Język samoański":

Rozprawa z rozprawką (plansza 7) ...

010c. Rzym (plansza 5) ...

019. Wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi (plansza 4) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie