Spalinowóz SM03

Lokomotywa SU45 -240

Niemiecka lokomotywa Kö 0130 w skansenie w Pyskowicach

Spalinowóz czyli lokomotywa spalinowa, jest to lokomotywa napędzana silnikiem spalinowym , zazwyczaj czterosuwowym (czasem dwusuwowym np. ST44 ) silnikiem Diesla .

Ponieważ charakterystyka silnika spalinowego uniemożliwia jego bezpośrednie zastosowanie do napędu lokomotywy, stosuje się przekładnię :

• mechaniczną
• hydrauliczną
  • hydrostatyczną (rzadko, w lokomotywach małych mocy i prędkości)
  • hydrokinetyczną
• elektryczną (tzw. lokomotywa spalinowo-elektryczna)

Najbardziej rozpowszechnione są lokomotywy o przekładni elektrycznej – silnik spalinowy napędza prądnicę , a osie napędowe są obracane za pomocą silników elektrycznych . Prędkość jazdy lokomotywy spalinowej reguluje się poprzez zmiany wzbudzenia prądnicy za pomocą nastawnika elektrycznego, zmieniającego opór elektryczny w obwodzie wzbudzenia.

Pierwsza lokomotywa z silnikiem Diesla została uruchomiona we wrześniu 1912 roku w Prusko-Heskiej kolei państwowej. Lokomotywa ta miała 1000 KM. Słabym punktem tej pierwszej lokomotywy był system chłodzenia, co spowodowało, że już w 1920 roku została oddana na złom. Dopiero w 1924 w ZSRR wprowadzono dwie lokomotywy: firm MAN i Electric Brown Boveri, które sprawdziły się w codziennej pracy. Obie miały silniki o mocy 1200 KM.

Oznaczenia lokomotyw spalinowych w Polsce

PKP – historia

• na początku Lw (w oznacza silnik wysokoprężny),
• rodzaj przekładni:
  • e – elektryczna
  • h – hydrokinetyczna
  • m – mechaniczna
• nr serii

Przykłady: Lwe-55, Lwh-64.

PKP – współczesność

• pierwsza litera S oznacza lokomotywę spalinową
• druga litera oznacza pełnioną funkcję:
  • M – do prac manewrowych
  • P – do pociągów pasażerskich
  • T – do pociągów towarowych
  • U – uniwersalna
• 2 cyfry - nr serii:
  • 01..09 - lokomotywa z przekładnią mechaniczną, sterowanie jednokrotne
  • 10..14 - lokomotywa z przekładnią mechaniczną, sterowanie wielokrotne
  • 15..24 - lokomotywa z przekładnią hydrauliczną lub hydrauliczno - mechaniczną, sterowanie jednokrotne
  • 25..29 - lokomotywa z przekładnią hydrauliczną, sterowanie wielokrotne
  • 30..39 - lokomotywa z przekładnią elektryczną, sterowanie jednokrotne
  • 40..49 - lokomotywa z przekładnią elektryczną, sterowanie wielokrotne
• myślnik, a po nim następuje nr inwentarzowy; czasem lokomotywom o specjalnych cechach (np. po znaczącej modernizacji) nadaje się nietypowy numer odległy od serii podstawowej np.500, 2000.,ale nie stanowi to reguły.

Przykłady: SP32 , SM03 , ST44 , SU42 , SU45

Inni przewoźnicy

Lokomotywy spalinowe innych przewoźników najczęściej oznaczane są wg oznaczeń fabrycznych lub dziedziczą po poprzednich użytkownikach, np. S200, T448p, 060Da (=ST43 PKP), TEM2 (= SM48 PKP), CTLR4C (= ST44 PKP), M62 (= ST44 PKP), 401Da, Ls1200p (= SM31 PKP).

PKP - tabor wąskotorowy

• rodzaj lokomotywy:
  • L – lokomotywa spalinowa bez przedziału bagażowego
  • Lf – lokomotywa spalinowa z przedziałem bagażowym
• liczba osi napędnych:
  • brak – 2 osie
  • y – 3 osie
  • x – 4 osie
  • w – 5 osi
  • z – 6 osi
• liczba i położenie osi tocznych:
  • a – 1 oś toczna z przodu
  • b – 1 oś toczna z tyłu
  • n – 1 oś toczna z przodu i 1 oś toczna z tyłu
• rodzaj silnika:
  • c – niskoprężny
  • d – wysokoprężny
• przekładnia:
  • 1 – mechaniczna
  • 2 – hydrauliczna
  • 3 – hydromechaniczna
  • 4 – elektryczna

Zobacz też

• Elektrowóz
• Lista lokomotyw spalinowych PKP
• Lista wąskotorowych lokomotyw spalinowych PKP
• Lokomotywa manewrowa