Na mapach: 51°50'49″N 16°33'56″E / 51.84694, 16.56556

Leszno
Budynek nowego dworca kolejowego
Miejscowość	Leszno
Data budowy	1856 (stary budynek) 1971 (nowy budynek)
Poprzednie nazwy	Lissa
Liczba peronów	5
Liczba krawędzi peronowych	8
Kasy	czynne
Oznaczenie Kurs'90	100
Przejście nadziemne	brak
Przejście podziemne	jest
Linie przechodzące przez stację
Linia 14. Łódź Kaliska - Forst-Baršć
Linia 271. Wrocław Główny - Poznań Główny
Linia 359. Leszno - Zbąszyń
Linia 817. Leszno Grzybowo - Leszno
Linia Leszno - Góra - Krzelów [1]
Strona stacji na www.kolej.one.pl

Budynek starego dworca PKP w Lesznie

Budynek starego dworca PKP w Lesznie

Peron 4 na dworcu kolejowym w okresie I wojny światowej

Peron 4 na dworcu kolejowym współcześnie

Herb Leszna, jedyna pozostałość po budynku z 1856 r.

Rozkład jazdy z 1862 r.

Tabliczka Hefajstosa

Leszno – główny dworzec kolejowy w Lesznie . Znajduje się przy ulicy Dworcowej. Według kategoryzacji PKP posiada kategorię B .

Przez Leszno kursują bezpośrednie pociągi:

• EIC do Warszawy , Wrocławia , Poznania , Kutna ;
• TLK do Krakowa , Szczecina , Gdańska , Gdyni , Świnoujścia , Kołobrzegu , Zakopanego , Rzeszowa , Przemyśla , Opola , Ełku , Słupska , Suwałk , Olsztyna , Koszalina , Łeby , Helu , Gniezna , Katowic , Gorzowa Wlkp. , Bydgoszczy , Torunia , Gliwic , Sopotu , Jeleniej Góry , Wałbrzycha , Szklarskiej Poręby , Kłodzka , Inowrocławia ;
• InterREGIO do Poznania , Wrocławia , Szczecina , Świnoujścia , Torunia , Olsztyna , Iławy , Katowic , Krakowa , Przemyśla ;

W Lesznie pierwsza wybudowana była linia kolejowa z Wrocławia do Poznania . Próbna lokomotywa parowa wjechała na dworzec leszczyński od strony Rawicza 27 września 1856 roku, a pierwszy regularny kurs składu 27 października 1856 r. Uroczyste otwarcie linii z udziałem władz miejskich i mieszkańców nastąpiło 29 października 1856 r. Następna, 30 października 1857 roku, została otwarta 45 km linia do Głogowa . Po zakończeniu I wojny światowej trasa kolejowa pomiędzy Wschową ( niem. Fraustadt) a Lasocicami stała się przejściem granicznym pomiędzy Polską a Niemcami , a stacje punktami odprawy granicznej. Od kwietnia do czerwca 1919 r. linią z Głogowa do Leszna przejechało kilka transportów żołnierzy z oddziałów gen. Hallera udających się z Francji (między innymi przez Żagań ) na terytorium Polski.

Połączenie Leszna z Ostrowem Wlkp. i Jarocinem nastąpiło 1 października 1888 r. Kolejną linią była trasa do Włoszakowic uruchomiona 1 października 1895 i następnie przedłożona w 1896 do Wolsztyna i Zbąszynka . Ostatecznie zakończono jej budowę w 1904 r.
15 września 1916 r. uruchomiono linię z Leszna przez Górę do Krzelowa . Po wysadzeniu mostu na Kopanicy w czasie powstania wielkopolskiego i niemożności ruchu kolejowego linia stała się nieprzejezdna. W 1920 r. zamknięto całkowicie ruch pasażerski i towarowy, a w 1922 r. rozebrano ją całkowicie na odcinku Leszno - Laskowa. Przebiegała ona przez nieistniejące już dziś leszczyńskie dworce Leszno Dworzec Mały i Leszno Zaborowo .

Dr Bronisław Świderski w roku 1928 tak opisuje wrażenia z dworca leszczyńskiego^[2]: Pociąg idący z Ostrowa, wynurzywszy się z lasu kąkolewskiego, zatacza przed wjazdem na teren dworca leszczyńskiego półkole na nasypie żwirowym poprzez dwa mosty żelazne, z których jeden do nad torem kolei poznańskiej przeszedł do historji, o czem wspomniano na innem miejscu.
Przez okna wagonu już zdala majaczy rozległe miasto ze swemi strzelistemi wieżami i kominami fabryk. Całość terenu kolejowego bardzo dodatnie czyni wrażenie ze względu na gęstą sieć dróg żelaznych, przeróżne warsztaty reperacyjne, dużą hale maszynową i okazały dom dla urzędników oraz piękny gmach dworcowy, który Niemcy w roku 1906 rozbudowali.
Leszno ma znakomite połączenie kolejowe na wszystkie strony i jako takie jest jednym z ważniejszych węzłów kolejowych w Wielkopolsce. Mamy bezpośrednie połączenia kolejowe: Poznań-Leszno-Wrocław, Leszno-Głogowa, Leszno-Zbąszyń-Berlin, Leszno-Ostrów-Warszawa, Leszno-Jarocin, oraz martwy tor kolejowy Leszno-Góra-Lignica. Polskie pociągi, idące z Leszna w kierunku granicy niemieckiej, dochodzą do Wschowy, niemieckie zaś poza tranzytowemi do Rawicza^[3]

Budynek

Pierwszy budynek dworca pochodził z 1857 r. Mimo że dużo mniejszy, charakterem przypominał dworzec kolejowy we Wrocławiu , zbudowany w stylu neogotyku angielskiego przez Wilhema Grapow ^[4]. Pierwsza jego rozbudowa miała miejsce w 1899 r. W 1909 r. został przez Niemców powiększony w związku z rozszerzaniem się oferty dla podróżnych. W latach 1941 - 1944 niemieccy okupanci rozbudowali go na potrzeby wojenne, zatrudniając polskich robotników skierowanych przez urzędy pracy. Mimo to, bryła dworca bardzo urozmaicona i malownicza, rozczłonkowana wieżyczkami z krenelażem zachowała cechy charakterystyczne do lat siedemdziesiątych XX w.

Użytkowany był do 1969 r. Jedyna pozostałością po starym budynku jest herb Leszna, umieszczony na obecnym budynku z okazji jubileuszu 150-lecia kolei na ziemi leszczyńskiej.

Decyzją Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Poznaniu z 1968 r. stary, piękny neogotycki budynek dworca został zburzony i na jego miejsce w latach 1969 - 1971 postawiono nowy budynek. W wyniku modernizacji całkowicie zmieniła się bryła dworca. Nic nie pozostało z neogotyckiego budynku. Zastąpiony on został przez obiekt o wysokiej kubaturze, bryłowy, będący połączeniem betonu i przeszklonych ścian. Pod budynkiem przeprowadzono tunel łączący obie strony peronowe dworca (dla linii Wrocław Główny - Poznań Główny perony 1 i 2, dla linii Głogów - Łódź Kaliska , Leszno - Jarocin , Leszno - Zbąszynek perony 3, 4, 5). Na pierwszym piętrze nowego gmachu urządzone zostały nowe poczekalnie, a na parterze rozbudowano część gastronomiczną oraz kasy biletowe i informację dla podróżnych. W tym okresie założono także nową instalację nagłaśniająca (megafony) oraz zmodernizowano oświetlenie peronów i placu przed dworcem.

Perony zostały wydłużone i utwardzone. Zmodernizowany dworzec został otwarty 30 października 1971 roku o godz. 12.00. W ramach uroczystości otwarcia została odsłonięta tablica pamiątkowa, poświęcona pamięci Kolejarzy Leszczyńskich poległych w latach 1939 - 1945 . Jest ona wbudowana we frontową ścianę budynku.

Perony

Stacja Leszno ma 5 peronów połączonych przejściami podziemnymi. Perony 1 i 3 są częściowo zadaszone i z nich są boczne wejścia do budynku dworcowego. One też posiadają tylko jedną krawędź peronową. Pozostałe 2, 4 i 5 są zadaszone całkowicie. Ciekawostką jest, iż wiaty stanowią oryginalną niemiecką konstrukcję z czasów pierwszego dworca w 1856 r. Perony 1 i 2 położone są pomiędzy budynkiem dworca (ściana wschodnia) a ul. Towarową i przylegającym do niej Dworcem PKS, natomiast perony 3, 4 i 5 pomiędzy budynkiem dworca (ściana zachodnia) a ul. Jana Kilińskiego.

• Peron 1 (niski) obsługuje ruch pociągów wszystkich typów z kierunku Wrocław Główny - Poznań Główny
• Peron 2 (niski) obsługuje ruch pociągów wszystkich typów z kierunku Poznań Główny - Wrocław Główny
• Peron 3 (niski) obsługuje ruch pociągów osobowych relacji Głogów - Ostrów Wlkp. - Łódź Kaliska , Leszno - Gniezno
• Peron 4 (niski) obsługuje ruch pociągów osobowych relacji Leszno - Jarocin ^[5] , Leszno - Krotoszyn , Leszno - Wolsztyn ^[6] , Leszno - Głogów - Zielona Góra ^[5] i Leszno - Kalisz ^[5] oraz pociągów retro
• Peron 5 (niski) obsługuje ruch pociągów osobowych relacji Łódź Kaliska - Ostrów Wlkp. - Leszno, Jarocin - Leszno^[5]

Dojazd do i z dworca

Z centrum miasta połączona jest liniami autobusowymi nr:

• z ul. Dworcowej (Dworzec PKP)

• 0 Dworzec PKP - Karczma Borowa
• 3 Osiecka Cmentarz - Leszno Grzybowo - Dworzec PKP - Strzyżewice Pętla
• 4 Wilkowice - Dworzec PKP - Rynek Zaborowski
• 10 Dworzec PKP - Rejtana Pętla
• 11 Święciechowa Rynek - Dworzec PKP - Chocimska Pętla

• z ul. Towarowej (Dworzec PKS - w odległości 50 m. od PKP)

• 2 Towarowa Dworzec PKS - Strzyżewice Pętla
• 6 Towarowa Dworzec PKS - Rejtana Pętla

Na placu przed Dworcem PKP oraz w okolicy Dworca PKS działają dwa postoje TAXI.

Ciekawostki i wydarzenia

Dnia 12.12.2008 Pt47-112 prowadziła ostatni planowy pociąg obsługiwany przez parowóz do Leszna. Wraz z rozkładem na rok 2009 pociągi Wolsztyn - Leszno oraz Leszno - Wolsztyn będą obsługiwane spalinowozami oraz szynobusami SA108 Linia Leszno - Wolsztyn została otwarta 1 października 1895. ^[7]

Przez stację Leszno kursują specjalne pociągi pospieszne retro obsługiwane przez parowozy z Wolsztyna :^[7]

• Na paradę parowozów z Poznania do Wolsztyna z Ol49 lub Pm36-2
• Hefajstos z Wrocławia do Wolsztyna z Pm36-2 , Pt47 lub w trakcji podwójnej z 2x Ol49
• Hefajstos z Wolsztyna do Wrocławia z Pm36-2 , Pt47 lub w trakcji podwójnej z 2x Ol49
• Wolsztyn Experience z Wolsztyna do Wrocławia z Pm36-2 lub Pt47
• Wolsztyn Experience z Wrocławia do Wolsztyna z Pm36-2 lub Pt47

1 października 2006 r. Leszno obchodziło 150-lecie kolei na ziemi leszczyńskiej. Z tej okazji odbyły się jubileuszowe uroczystości zainaugurowane kilka minut przed godziną 14, z chwilą wjazdu na tor przy peronie pierwszym od strony Wrocławia (tak samo jak przed 150 laty) pociągu specjalnego retro składającego się z parowozu Pm36-2 z parowozowni Wolsztyn znanego powszechnie jako Piękna Helena oraz zabytkowych wagonów. Na czole parowozu widniał napis 150 lat kolei na ziemi leszczyńskiej.

Główną atrakcją wystawy była wolsztyńska Pm36-2 Piękna Helena oraz dwa zimne parowozy - Ok22-31 i Pt47-65 . Prócz tego zwiedzać można było lokomotywy spalinowe : SM42-481 , SU45-098 , SM31-158 , zabytkowy wagon motorowy SN80-12 , zabytkowe wagony, współczesną salonkę oraz nowoczesny pociąg sieciowy) a także przejechać się zabytkową drezyną ręczną, ściągniętą specjalnie na tę okazję z Grodziska Wielkopolskiego . Wszystkie one cieszyły się wielkim zainteresowaniem nie tylko wśród najmłodszych mieszkańców miasta. Ponadto każdy mógł obejrzeć wystawę zorganizowaną przez Leszczyńskie Stowarzyszenie Sympatyków Kolei i spółki PKP S.A. przestawiającą m. in. historię kolei w Lesznie.

1 grudnia 2007 r. Leszno obchodziło 150-lecie linii kolejowej Leszno - Głogów. Czynne były wystawy zdjęć i sprzętu, gości bawiły zespoły i orkiestra. Największą atrakcją była jednak przejażdżka pociągiem retro z okresu międzywojennego, ciągniętym przez wolsztyński parowóz Ok22-31 oraz pięciu dwuosiowych wagonów wyposażonych w drewniane ławki. Pociąg jechał do Wschowy , gdzie również odbyło się kilka imprez, a kończył trasę w Głogowie . Obchody zorganizowało Leszczyńskie Stowarzyszenie Sympatyków Kolei.

Leszczyńska lokomotywownia jest posiadaczem parowozu Ty2-1086 oraz wagonu motorowego SN80-12 , który jest jednocześnie symbolem Leszczyńskiego Stowarzyszenia Sympatyków Kolei^[8].

13 lipca 2007 roku o godz 2.40 na peronie 1 zatrzymał się na 10 minut Orient Express . Obecnie odrestaurowany skład o nazwie Venice Simplon – Orient Express wiózł pasażerów po Europie Środkowo-Wschodniej . Po raz pierwszy przyjechał do Polski . Mieszkańcy Leszna mogli go zobaczyć w nocy z niedzieli na poniedziałek.

Zobacz też

• Leszno Dworzec Mały
• Leszno Zaborowo
• Leszno Grzybowo
• Rozkładowe pociągi pod parą
• Potyczka żołnierzy polskich i radzieckich w Lesznie w 1947

Linki zewnętrzne

• 150 lat kolei na ziemi leszczyńskiej- galeria
• Relacja z jubileuszu 150-lecia
• Orient Express w Lesznie
• Titanic na szynach

Przypisy

Leszno
Linia 14. Łódź Kaliska - Forst-Baršć (km linii: 235,868)
odległość: 6,748 km Leszno Grzybowo		Lasocice odległość: 6,928 km
Linia 271. Wrocław Główny - Poznań Główny (km linii: 95,798)
odległość: 10,158 km Rydzyna		Lipno Nowe odległość: 8,199 km
Linia 359. Leszno - Zbąszyń (km linii: 0,000)
		Wilkowice odległość: 5,084 km
Linia 817. Leszno Grzybowo - Leszno (km linii: 4,094)
odległość: 3,951 km Leszno Grzybowo