Szczególne miejsce w dyskusji na temat uniwersaliów zajmował Piotr Abelard (1079 - 1142), który występował z krytyką - zarówno przeciw Roscelinowi, jak i przeciw Wilhelmowi.
Był postacią wyjątkową, jak na średniowiecze, jego życie wypełnione było triumfami nauczycielskimi i literackimi, prześladowaniami kościelnymi i dramatycznymi przygodami. Piotr Abelard to kontrowersyjny i błyskotliwy filozof i teolog. Jako prekursor racjonalizmu domagał się, aby tezy religijne były poddane pod osąd rozumu, co spowodowało potępienie przez władze kościelne
Zakochał się w swojej uczennicy, Heloizie (1101–1164). Abelard i Heloiza, to jedna z najbardziej znanych par kochanków w kulturze Zachodu, symbol nieszczęśliwej miłości.