Gliese 876
Gliese 876Gliese 876 | Dane obserwacyjne (
J2000
) |
Gwiazdozbiór
|
Wodnik
|
Rektascensja
| 22h 53m 16,73s |
Deklinacja
| -14° 15' 49,3" | Odległość | 15,3 ± 0,1
ly
(4,7 ± 0,04
pc
) | Charakterystyka fizyczna | Rodzaj gwiazdy |
czerwony karzeł
|
Typ widmowy
| M4V |
Jasność obserwowana
| 10,17 ± 0,01
m
|
Jasność absolutna
| 11,82
m
| Alternatywne oznaczenia | IL Aquarii, Ross 780, G 156-057, BD-15°6290, GCTP 5546.00, LHS 530, Vys 337, HIP 113020 |
Gliese 876 to
gwiazda
będąca
czerwonym karłem
o
typie spektralnym
M4V[1], oddalona od
Ziemi
o 15
lat świetlnych
. Znajduje się w konstelacji
Wodnika
. Gliese 876 jest o ponad połowę mniejsza od
Słońca
. Na chwilę obecną znane są cztery okrążające tę gwiazdę planety, z których jedna ma masę o ponad połowę mniejszą od masy
Neptuna
. Odległość i widzialnośćGliese 876 znajduje się relatywnie blisko
Układu Słonecznego
. Według pomiarów
astrometrycznych
wykonanych przez satelitę
Hipparcos
paralaksa
gwiazdy wynosi 212,69 milisekund łuku[2], co pozwoliło ustalić odległość na poziomie ok. 4,7
parseka
(ok. 15,3
lat świetlnych
). Pomimo niewielkiej odległości, gwiazda nie jest widoczna gołym okiem i do jej obserwacji niezbędne jest użycie
teleskopu
. Charakterystyka gwiazdyJako czerwony karzeł, Gliese 876 ma znacznie mniejszą masę niż Słońce: szacuje się ją na jedynie 33% masy naszej gwiazdy[1][3]. Temperatura na powierzchni Gliese 876 jest niższa niż na powierzchni Słońca, gwiazda ta ma też mniejszy promień, wynoszący ok. 36% promienia Słońca[1][4]. Z tych powodów jasność gwiazdy to zaledwie 1,24% jasności Słońca; gwiazda emituje głównie
promieniowanie podczerwone
. Oszacowanie wieku i ilości metali w składzie chemicznym jest w przypadku zimnych gwiazd trudne z powodu tworzenia się w ich atmosferze dwuatomowych cząsteczek, przez które
widmo spektroskopowe
tych gwiazd jest bardzo skomplikowane. Na podstawie porównania widma Gliese z typowym widmem szacuje się, że gwiazda ta jest nieco uboższa w pierwiastki ciężkie niż Słońce (ilość żelaza w stosunku do masy jest o 25% mniejsza niż w przypadku Słońca)[5]. Bazując na aktywności
chromosfery
gwiazdy szacuje się jej wiek, zależnie od użytego modelu teoretycznego, na od 6 520 do 9 900 mln lat[6]. Jak wiele gwiazd o niskiej masie, Gliese 876 jest
gwiazdą zmienną
. Jest sklasyfikowana jako gwiazda zmienna typu BY Draconis i jej jasność obserwowana ulega zmianom w zakresie 0,04
wielkości gwiazdowej
[7]. Sądzi się, że zmiany jasności w tego typu gwiazdach są spowodowane przez ruch dużych
plam gwiezdnych
na ich powierzchni, które pojawiają się w polu widzenia lub znikają z niego, kiedy gwiazda wykonuje ruch obrotowy[8]. System planetarnyWizja artystyczna planety Gliese 876 b W
1998
roku dwa niezależne zespoły astronomów - jeden prowadzony przez
Geoffreya Marcy'ego
[3], drugi przez Xaviera Delfosse[9] - ogłosiły istnienie planety krążącej wokół Gliese 876. Planeta została nazwana
Gliese 876 b
i została odkryta na podstawie analizy zmian
prędkości radialnej
gwiazdy spowodowanych oddziaływaniem grawitacyjnym planety. Planeta, o masie ponad 2,5 większej niż
Jowisz
, okrąża gwiazdę w czasie około 60 dni, a jej średnia odległość od gwiazdy wynosi 0,211
j.a.
i jest mniejsza od średniej odległości Słońca od
Merkurego
[10][11]. W
2001
roku odkryta została druga planeta, położona bliżej gwiazdy niż odkryta wcześniej[12]. Planeta, o masie 0,83
masy Jowisza
, została nazwana
Gliese 876 c
. Okrąża gwiazdę w czasie 30,26 dni, a więc niemal dokładnie dwukrotnie krótszym, niż Gliese 876 b; zjawisko to, nazywane
rezonansem orbitalnym
, początkowo utrudniało wyciągnięcie właściwych wniosków ze zmian w prędkości radialnej gwiazdy spowodowanych przez planetę; za ich przyczynę uważano ruch dalszej planety po silnie eliptycznej orbicie. Pomiędzy obiema planetami występuje silne oddziaływanie grawitacyjne, które jest przyczyną gwałtownych zmian elementów orbitalnych[13]. W
2005
roku dalsze obserwacje, przeprowadzone przez zespół prowadzony przez Eugenio Riverę, wykazały istnienie trzeciej planety w układzie, położonej bliżej gwiazdy niż dotychczas znane gazowe giganty[14]. Planeta, nazwana
Gliese 876 d
, ma masę zbliżoną do 6,3
masy Ziemi
i może być
planetą skalistą
. Bazując na pomiarach prędkości radialnej i modelowaniu interakcji pomiędzy dwoma gazowymi gigantami,
inklinacja
orbity systemu została oszacowana na około 50°. W takim przypadku, przyjmując, że układ jest współpłaszczyznowy, planeta miałaby masę większą o 30% od minimalnej masy planety możliwej do zaobserwowanie przez pomiar prędkości radialnej, co oznaczałoby, że jej masa wynosi około 8,4 masy Ziemi. Metody astrometryczne sugerowały dla dalszych planet inklinację wynoszącą ok. 84°[15]. Inne badania, prowadzone przez zespół prowadzony przez Paula Shanklanda (jednym z jego członków był Rivera), stwierdziły brak jakiegokolwiek
tranzytu
planety przed tarczą gwiazdy, co w połączeniu z obserwacjami prędkości radialnej, które sugerują, iż orbita planety nie może mieć inklinacji 90° (nie został zaobserwowany
efekt Rossitera-McLaughlina
), sprawiają że tak wysoka inklinacja jest bardzo mało prawdopodobna[16]. Obserwacje przeprowadzone przy użyciu spektrometru
HARPS
wskazują że orbity planet b i c mają inklinacje ok. 48°[17], co wzmacnia hipotezę, że orbita planety d jest nachylona pod zbliżonym kątem. Obie spośród planet zbliżonych masą do Jowisza są położone w klasycznie definiowanej
ekosferze
, która w przypadku Gliese 876 położona jest od 0,116 do 0,227 j.a. od gwiazdy[18]. Istnieje wciąż miejsce w systemie dla potencjalnej, zbliżonej rozmiarem do Ziemi planety o warunkach sprzyjających powstaniu i istnieniu życia. Możliwe jest także istnienie życia na potencjalnych, dużych
księżycach
gazowych gigantów. Dodatkowo, w przypadku planet, których ruch obrotowy jest zsynchronizowany z ruchem obiegowym, przez co jedna strona jest zawsze oświetlona, ekosfera może być szersza niż klasycznie definiowana[19]. Towarzysz
|
Masa
(
MJ
) |
Okres orbitalny
(
dni
) |
Półoś wielka
(
j.a.
) |
Ekscentryczność
|
---|
d
| 0,021 ± 0,001 | 1,93778 ± 0,00002 | 0,02080665 ± 0,00000015 | 0,207 ± 0,055 |
c
| 0,7142 ± 0,0039 | 30,0881 ± 0,0082 | 0,12959 ± 0,000024 | 0,25591 ± 0,00003 |
b
| 2,2756 ± 0,0045 | 61,1166 ± 0,0086 | 0,208317 ± 0,00002 | 0,0324 ± 0,0013 | e | 0,046 ± 0,005 | 124,26 ± 0,7 | 0,3343 ± 0,0013 | 0,055 ± 0,012 |
Trzy zewnętrzne planety znajdują się w nietypowym
rezonansie orbitalnym
, zwanym rezonansem Laplace'a[20]: ich okresy obiegu są w stosunku 1:2:4. Jedyny znany wcześniej taki rezonans występuje między
galileuszowymi księżycami Jowisza
. Zobacz teżPrzypisy- ↑ 1,0 1,1 1,2
Star: Gliese 876
(
ang.
).
Encyklopedia Pozasłonecznych Układów Planetarnych
. [dostęp 23 czerwca 2010].
- ↑
HIP 113020
. W: The Hipparcos and Tycho Catalogues [on-line]. ESA, 1997. [dostęp 10 sierpnia 2007].
- ↑ 3,0 3,1 Marcy, G. i inni.
A Planetary Companion to a Nearby M4 Dwarf, Gliese 876
. „The Astrophysical Journal”. 505, ss. ss. L147-L149 (1998).
- ↑ Johnson, H., Wright, C..
Predicted infrared brightness of stars within 25 parsecs of the sun
. „The Astrophysical Journal Supplement Series”. Tom 53, ss. ss. 643 – 711 (1983).
- ↑ Bean, J.L. i inni.
Metallicities of M Dwarf Planet Hosts from Spectral Synthesis
. „Astrophysical Journal Letters”. Tom 653, ss. ss. L65-L68 (2006).
- ↑ Saffe, C. i inni.
On the Ages of Exoplanet Host Stars
. „Astronomy and Astrophysics”. Tom 443, ss. ss. 609-626 (2005).
- ↑ Samus i inni:
IL Aqr
(
ang.
). W: Combined General Catalogue of Variable Stars [on-line]. 2004. [dostęp 10 sierpnia 2007].
- ↑ Bopp, B., Evans, D..
The spotted flare stars BY Dra, CC Eri: a model for the spots, some astrophysical implications
. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. Tom 164, ss. ss. 343-356 (1973).
- ↑ Delfosse, X. i inni.
The closest extrasolar planet. A giant planet around the M4 dwarf GL 876
. „Astronomy and Astrophysics”. Tom 338, ss. ss. L67-L70 (1998).
- ↑ Butler, R. i inni.
Catalog of Nearby Exoplanets
. „The Astrophysical Journal”. Tom 646, ss. ss. 505-522 (2006). (
wersja internetowa
)
- ↑
Extrasolar Planets Encyclopaedia - Gliese 876 b
- ↑ Marcy, G. i inni.
A Pair of Resonant Planets Orbiting GJ 876
. „The Astrophysical Journal”. Tom 556, ss. ss. 296-301 (2001).
- ↑ Rivera, E., Lissauer, J..
Dynamical Models of the Resonant Pair of Planets Orbiting the Star GJ 876
. „The Astrophysical Journal”. Tom 558, ss. ss. 392-402 (2001).
- ↑ Rivera, E. i inni.
A ~7.5 M⊕ Planet Orbiting the Nearby Star, GJ 876
. „The Astrophysical Journal”. Tom 634, ss. ss. 625-640 (2005).
- ↑ Benedict, G. i inni.
A mass for the extrasolar planet Gliese 876b determined from Hubble Space Telescope fine guidance sensor 3 astrometry and high-precision radial velocities
. „The Astrophysical Journal”. Tom 581, ss. ss. L115-L118 (2002).
- ↑ Shankland, P. D. et al..
On the Search for Transits of the Planets Orbiting Gliese 876
. „The Astrophysical Journal”. Tom 653, ss. ss. 700-707 (2006).
- ↑ A.C.M. Correia et al..
The HARPS search for southern extra-solar planets XIX. Characterization and dynamics of the GJ876 planetary system
. (26.01.2010).
- ↑ Jones, B. i inni.
Prospects for Habitable "Earths" in Known Exoplanetary Systems
. „The Astrophysical Journal”. Tom 622, ss. ss. 1091-1101 (2005).
- ↑ Joshi, M.M. i inni.
Simulations of the Atmospheres of Synchronously Rotating Terrestrial Planets Orbiting M Dwarfs: Conditions for Atmospheric Collapse and the Implications for Habitability
. „Icarus”. Tom 129, ss. ss. 450-465 (1997).
- ↑ E. Rivera i inni.
The Lick-Carnegie Exoplanet Survey: A Uranus-mass Fourth Planet for GJ 876 in an Extrasolar Laplace Configuration
. „The Astrophysical Journal” (22.06.2010).
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Gliese 876":
Bitwa pod Kircholmem
...
Bajkał
...
Bułgarzy
...
882
...
862
...
860
...
IX wiek
...
Turyngia
...
Układ planetarny
okrążają składnik A.
Mi Arae
450,6 ± 0,2
Rezonans orbitalny
1:2 między planetami e i b.
Gliese 876
415,3 ± 0,2Rezonans orbitalny 1:2:4 między planetami
c
,
b
i e. ...
Charlie Chaplin
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Gliese 876":
Historia informatyki część I (plansza 11)
...
005. Początki wszechświata i jego natura. Początki Ziemi oraz jej kształt i wymiary (plansza 4)
...
Ludność Polski (plansza 3)
...
|