PhyloCode – określenie Międzynarodowego Kodeksu Nomenklatury Filogenetycznej (
ang.
International Code of Phylogenetic Nomenclature) będącego jednym ze zbiorów zasad
taksonomii
organizmów żywych
. W odróżnieniu od dotychczas powszechnie stosowanej
taksonomii fenetycznej
, grupującej organizmy ze względu na ich cechy charakterystyczne (takie jak np. obecność
rdzenia kręgowego
), reguły PhyloCode ustalają zasady
taksonomii filogenetycznej
. Zgodnie z nimi organizmy grupowane są ze względu na pochodzenie od wspólnych przodków w
klady
(PhyloCode w odróżnieniu od tradycyjnych
kategorii systematycznych
nie zaleca nadawania kladom rang, aczkolwiek nie wyklucza ich stosowania[1]).
Aby nazwa kladu została uznana za ważną musi zostać przedstawiona jej definicja filogenetyczna (w języku angielskim lub łacinie). PhyloCode przedstawia kilka – choć nie wszystkie – typów definicji filogenetycznych, do których należą m.in.[2]:
Node-based – „najwęższy klad obejmujący A i B” (zapisane w skrócie „<A&B”). Przykładem kladu, którego nazwa ma definicję typu node-based jest
Neornithes
– „najwęższy klad obejmujący
Struthio camelus
i
Passer domesticus
” („< Passer domesticus & Struthio camelus”)[3], co znaczy, że Neornithes to klad obejmujący
ostatniego wspólnego przodka
strusia i wróbla domowego i wszystkich jego potomków.
Branch-based (dawniej nazywana stem-based) – „największy klad obejmujący A, ale nie Z” (w skrócie: „>A~Z”), np. „
Tetanurae
to najszerszy klad obejmujący Passer domesticus, ale nie
Ceratosaurus nasicornis
i
Carnotaurus sastrei
” („> Passer domesticus ~ Ceratosaurus nasicornis ∨ Carnotaurus sastrei”)[4], co oznacza, iż Tetanurae to największy klad obejmujący wszystkie zwierzęta bliżej spokrewnione z wróblem niż z ceratozaurem i karnotaurem.
Apomorphy-based – „największy klad obejmujący wszystkie organizmy wykazujące cechę M
synapomorficzną
z tą u A” (w skrócie „>M(A)”), np.
Avifilopluma
to „największy klad pochodzący od pierwszego przedstawiciela Panaves mającego pióra
homologiczne
z piórami
Vultur gryphus
”[5].
PhyloCode jest przedsięwzięciem alternatywnym wobec tradycyjnej nomenklatury hierarchicznej stosowanej w
klasyfikacjach biologicznych
. Powstał podczas warsztatów w
Uniwersytecie Harvarda
w sierpniu 1998 roku, kiedy ustalono jego cel i założenia. W wyniku dalszej współpracy grupy naukowców w kwietniu 2000 roku opublikowana została w Internecie pierwsza wersja PhyloCode. W lipcu 2002 roku na warsztatach w
Uniwersytecie Yale
rozdzielono reguły nazewnictwa kladów od reguł dotyczących nazewnictwa
gatunków
. Przyjęto, że PhyloCode nie będzie dotyczył (tymczasowo) nazewnictwa gatunków. Podczas pierwszego międzynarodowego kongresu nomenklatury filogenetycznej w lipcu 2004 roku w
Paryżu
utworzono Międzynarodowe Towarzystwo Nomenklatury Filogenetycznej (ang. International Society for Phylogenetic Nomenclature – ISPN). W dniach 28 czerwca – 2 lipca 2006 roku odbył się drugi kongres nomenklatury filogenetycznej na Uniwersytecie Yale.
Aktualna wersja oraz wersje historyczne PhyloCode dostępne są w internecie na stronach Uniwersytetu
Ohio
.
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne