Plagiat ( łac. plagium - kradzież ) - skopiowanie cudzej pracy/pomysłu (lub jej części) i przedstawienie pod własnym nazwiskiem, np. obrazu, grafiki, fotografii, odkrycia, piosenki, wiersza, wynalazku, pracy magisterskiej, pracy doktorskiej, publikacji naukowej.

Plagiat oznacza – w języku potocznym – kradzież utworu lub pomysłu. Plagiatem jest przywłaszczenie sobie autorstwa cudzego utworu lub jego fragmentu (cudzych elementów twórczych), to znaczy ukrycia źródła ich pochodzenia. Oznacza więc kradzież intelektualną ^[1]. Plagiat z założenia jest umyślny, plagiator (osoba, która dopuściła się plagiatu) przypisuje sobie cudzą twórczość^[2]. Plagiator świadomie zataja źródło pochodzenia istotnych zapożyczeń. Według niektórych autorów ...niechlujstwo i rażąca niedbałość, względnie nieumiejętność w redagowaniu przypisów nie stanowi (…) okoliczności łagodzącej^[1].

Plagiat nie odnosi się do grafik/tekstów w domenie publicznej , czyli, możliwych do użytku dla każdego. Np. gdy osoba użyje grafiki/tekstu która/y jest ogólnodostępny, a osoba druga użyje tej samej grafiki/tekstu, nie można tego uznać za plagiat, jako że obydwoje odbiorcy mają do tej grafiki/tekstu takie same prawa.

Trudności definicyjne

Plagiat w ujęciu prawniczym jest trudny do zdefiniowania. Z tego względu nie zawsze stanowi naruszenie praw autorskich lub pokrewnych, ale nawet wtedy jest czynnością naganną moralnie^[2].

Trudność w definiowaniu plagiatu wynika m.in. z faktu, że cały dorobek intelektualny i artystyczny ludzkości powstaje w wyniku przetwarzania i rozwijania dorobku poprzedników. Zatem informowanie o każdym, nawet najmniejszym zapożyczeniu prowadzi do absurdu^[2]. Na dodatek z wielu zapożyczeń nie zdajemy sobie sprawy, a plagiat jest zamierzeniem celowym. Trudno więc mówić o plagiacie niezamierzonym. Plagiatem będzie jedynie nie informowanie o istotnych zapożyczeniach. Być może kłopotliwe i nieostre będzie uznanie istotnych i nieistotnych zapożyczeń.

Rodzaje plagiatu

• Plagiat jawny polega na przejęciu całości lub fragmentu cudzego utworu i opatrzenia go własnym nazwiskiem^[1].
• Plagiat ukryty występuje wtedy, gdy autor przejmuje fragmenty z cudzego utworu bez podania źródła i pierwotnego autora, a następnie wplata je do własnych wywodów^[1]. Odnosi się to nie tylko do dosłownych zapożyczeń (słowo w słowo, kopiowanie), ale również na odwzorowaniu danego utworu przy użyciu innych wyrazów, oddających jednak dokładnie tę sama treść i konstrukcję myślową (rodzaj wywodu)^[1].

Autoplagiat

Autoplagiat to dzieło będące powtórzeniem wcześniejszych utworów (lub ich znaczących fragmentów) tego samego twórcy^[4]. Autoplagiat własnych utworów (lub odkryć, danych) spotykany jest czasem wśród naukowców, którzy w ten sposób chcą ilościowo powiększyć swój dorobek.

Niekiedy praktykuje się i uważa za dopuszczalne wydawanie w formie zwartej monografii zbioru artykułów, ale za wskazaniem miejsca oryginalnej publikacji.

Ta sekcja jest . Jeśli możesz, .

Przykłady przyznania pierwszeństwa odkrycia

Często otwarte przyznanie pierwszeństwa poprzednikowi przynosi więcej korzyści. Augustin-Jean Fresnel przyznał otwarcie pierwszeństwo wynalazku do skonstruowanej przez siebie soczewki , Georgesowi Buffonowi , który opisał ją w Historii naturalnej . Jednak soczewka nazywana jest Soczewką Fresnela, a zdarzenie podawane jest jako przykład honoru wynalazcy.

Znane przykłady plagiatu

Obraz Ferdinanda Hodlera, który stał się przedmiotem plagiatu Aleksandra Dejneki

• Thomas Savery w 1699 kopiuje podnośnik wody Somerseta z ok. 1628 , wykupuje i niszczy wcześniejsze publikacje.
• Guglielmo Marconi uzyskuje Nagrodę Nobla w 1909 za wynalezienie radia , ale w 1943 przegrywa proces o pierwszeństwo z Nikolą Teslą . Dodatkowo palmę pierwszeństwa dzieli z Aleksandrem Stiepanowiczem Popowem .
• W 1890 roku Siergiej Mosin umieszcza w swoim karabinie magazynek skonstruowany przez Leona Naganta, który następnie nieskutecznie próbuje opatentować. Wywołuje to wielki skandal.
• Firma "Majestic Studios" w 2008 roku wydała grę "Limbo of the Lost" którą tworzono 12 lat. Okazało się że cała gra to jeden wielki plagiat innych gier, filmów itp. Doszukano się lokacji, postaci, przedmiotów z innych gier, takich jak Painkiller, Diablo , Oblivion , Thief 3, Morrowind , Crysis , Unreal , Return to Castle Wolfenstein itd. Gra wywołała wielki skandal na całym świecie i została natychmiast wycofana ze sprzedaży.
• Obraz Aleksandra Dejneki "Obrona Piotrogrodu" z roku 1928 powtarza niemal dokładnie kompozycje obrazu Ferdinanda Hodlera "Wymarsz Jenajskich Studentów 1813" namalowanego w roku 1908 ^[6].

Zobacz też

• kopia
• replika
• cytat , prawo cytatu
• falsyfikat
• ściąga , ściąganie
• wzorowanie się
• prawa autorskie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Uchwała Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich w kwestii plagiatów