Odyseusz w jaskini Polifema, obraz olejny na płótnie autorstwa Jacoba Jordaensa z XVII w., Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina w Moskwie

Polifem (także Polifemos, Polyfem, Polyfemos, gr. Πολύφημος Polýphēmos, łac. Polyphemus) – cyklop w mitologii greckiej .

Uchodził za syna boga Posejdona ^[1][2] i jego kochanki, nimfy Toosy^[1]. Mieszkał na Sycylii .

Według " Odysei " Homera Polifem uwięził w swojej jaskini Odyseusza i jego towarzyszy, zamykając wejście wielkim głazem, a następnie pożarł kilku z nich. Odyseusz jednak zdołał upić go winem, a kiedy Polifem zasnął, wypalił mu rozżarzonym drągiem jedyne oko. Ponieważ Odyseusz wcześniej przedstawił mu się jako: "Nikt", krzyki Polifema: "Nikt mnie oślepił" (co w grece jest równoważne do nikt mnie nie oślepił) zostały zignorowane przez innych cyklopów. Oślepiony Polifem odsunął następnie głaz u wejścia do pieczary i czekał tam na uchodzących Greków. Odyseusz przywiązał wówczas siebie i towarzyszy do podbrzuszy baranów. Polifem gładził wychodzące barany jedynie po grzbietach i w ten sposób Grecy razem ze stadem wyszli na wolność. Powodowany dumą Odys, gdy znalazł się w bezpiecznej odległości, wyjawił cyklopowi swe prawdziwe imię, ten zaś przeklął go, co sprowadziło jednak na Odyseusza gniew Posejdona, który następnie krzyżował plany jego powrotu do Itaki .

Grecki poeta Teokryt napisał około 275 p.n.e. dwa poematy, w których opisał miłość Polifema do nimfy morskiej Galatei . Kiedy Galatea pokochała śmiertelnika Akisa, Polifem zabił go rzucając olbrzymią skałę. Galatea następnie zamieniła jego krew w sycylijską rzekę Acis.

Odniesienia literackie i artystyczne

• La Fábula de Polifemo y Galatea Luis de Góngora y Argote

Zobacz też

• Polifem – jeden z Argonautów

Przypisy