Rigpa ( skt. widja) – termin tybetański tłumaczony jako "pierwotna obecność" stosowany na użytek praktyk buddyzmu tybetańskiego związanych w szczególności z dzogczen .

Etymologia

Rigpa oznacza w transliteracji wyliego "pierwotną obecność" ( ang . Pristine Awareness).

Użycie terminu w buddyzmie

Termin rigpy jest związany z buddyjskimi pojęciami natura buddy oraz siunjata stosowanymi powszechnie w Mahajanie , która są potocznie rozumiane jako natura umysłu. Jednak nie jest to ścisłe rozumienie, gdyż należałoby wtedy zrównać "naturę umysłu" z "naturą buddy", co przez to oznaczałoby, że umysł jest buddą i nawiązywało do nauk filozofii czittamatra , która jest krytykowana przez madhjamakę . Nauki dzogczen jednak podkreślają, że to jest naturalnie wrodzony niezmieniony stan obecności, który jest poza umysłem, poza wszelkimi konceptualnymi, dualistycznymi wytworami. Pomimo tego rigpa jest najsubtelniejszym stanem mądrości i najgłębszą wrodzoną naturą każdej czującej istoty, kontynuowaną nieprzerwanie nawet po śmierci (ciała) poprzez kolejne odrodzenia, a gdy osiągnie się stan buddy jest tego podstawą. Rigpa posiada w sobie wszystkie doskonałe cechy, takie jak trzy ciała Buddy . Synonimem rigpy jest termin Przejrzyste Światło stosowany w naukach tantr jogi najwyższej . Padmasambhava , wielki mahasiddha, który wprowadził buddyzm do Tybetu, opisuje:^[1]

"w rigpie trzy kaje są nierozdzielne i w pełni obecne jak jedna: pusta, przez nikogo nie stworzona – jest więc dharmakają , jej świetlista jasność reprezentuje właściwą pustce Przejrzystą promienność – jest więc sambhogakają , jej pojawianiu się nic nie może przeszkodzić – jest więc nirmanakają ."

Jeden z najbardziej znanych współczesnych nauczycieli Dzogczen Czogjal Namkhai Norbu tak opisuje termin Rigpy^[2]:

"Terminu rigpa używa się obecnie w różnych aspektach, czasami w znaczeniu inteligencji. Ale słowo rigpa w naukach dzogczen nie oznacza jedynie zwykłej wiedzy czy inteligencji. Chodzi tutaj o doświadczenie. Kiedy ktoś sam uzyskuje doświadczenie natychmiastowej obecności, wtedy ją rozpoznaje i rzeczywiście wie co znaczy rigpa."

Różnica pomiedzy terminami rigpa i Umysł

Nauki wadżrajany opisują, że w czasie procesu umierania rigpa, "pierwotna obecność", jest na krótko obecna w pełni, dając każdemu niezwykłą możliwość osiągnięcia wyzwolenia. Rigpę można rozpoznać, już nawet za życia, jeżeli zrealizowało się praktyki związane z dzogczen tj. tregczo oraz thogal.

Zgodnie z terminologią dzogczen tam, gdzie jest umysł (Wyl. Sems) nie ma oświecenia (Wyl. Ma-Rig-pa), a gdy pierwotna obecność ( Wyl. Rig-pa) wyzwoli się z umysłu (Wyl. Sems), używana jest do praktyki. Termin Rigpa związany jest z dogłębnym “przedarciem się” ( Wyl. Khregs chod) przez Umysł ( Wyl. Sems) w celu odsłonięcia poglądu "pierwotnej czystości" ( Wyl. Ka-dak), który wykracza poza konceptualność.

Zgodnie z procesem reinkarnacji według dwunastu ogniw współzależnego powstawania , każda czująca istota zanim narodzi się w świecie cierpień samsary musi najpierw ulec niewiedzy w czasie śmierci poprzedniego życia oraz w czasie stanu pośredniego bardo przed narodzinami. Według dzogczen niewiedza to marigpa - brak wyzwolenia, która uniemożliwia rozpoznanie pierwotnej czystości (Wyl. Ka-dak) w czasie śmierci lub nie rozpoznanie spontanicznego urzeczywistnienia ( Wyl. Lhun-Grub) zjawisk w czasie stanu bardo dharmaty (Wyl. Chos-nyid Bar-do); chodzi o pierwszy, świetlisty stan bardo pomiędzy śmiercią a następnym odrodzeniem. Dopiero po owych nierozpoznaniach manifestuje się stopniowo Umysł (Wyl. Sems), który zaczyna doświadczać zjawisk jako dualistycznie oddzielonych od niego i w wyniku tego następuje przekształcenie się zjawisk w samsaryczne formy pięciu żywiołów (przestrzeni, wiatru, ogienia, wody, ziemi) w czasie drugiego stanu przejściowego bardo (Wyl. Sidpai bardo), aż do odrodzenia po stanie bardo w świecie, a po odrodzeniu życie w świecie dualności i konceptualności, kiedy aktywny jest Umysł. "Przedarcie się" do stanu rigpy w dzogczen jest więc kluczowe, w celu osiągnącia oświecenia wg buddyzmu wykraczającego poza doświadczenia cierpień samsary^{[3] [4]}.

Zobacz też

• Przejrzyste Światło
• proces umierania w teorii Wadżrajany
• sześć stanów bardo

Przypisy