Soja transgeniczna — soja genetycznie modyfikowana otrzymana przy pomocy inżynierii genetycznej (zobacz genetycznie modyfikowana żywność ). Dziś na rynku spotyka się tylko jedną odmianę soi transgenicznej. Jest ona odporna na działanie herbicydu Roundup . Wykorzystano w niej gen enzymu z agrobakterii, uodporniające ją na działanie glifosatu , będącego czynnym składnikiem środka Roundup.

W sprzedaży występuje również pod marką «Roundup Ready» (co w wolnym tłumaczeniu oznacza, że jest przystosowana do używania wraz ze środkiem do zwalczania roślin Roundup). W swojej reklamie firma produkująca soję transgeniczną twierdzi, że odporność na Roundup zwiększa wydajność i obniża koszty uprawy. Informacja ta nie została jednak potwierdzona przez wiele niezależnych badań. Istotnie odporność na herbicydy ułatwia walkę z chwastami na polu uprawnym. Dzięki temu soja transgeniczna wchodzi w skład coraz większej liczby produktów. W składzie chemicznym i wg wartości odżywczych nie różni się od swojego naturalnego odpowiednika. Jednakże nasiona tak otrzymywanej soi mogą posiadać szczątkowe pozostałości herbicydu Roudnup wraz z produktami jego rozkładu.

Pochodzenie

Firma Monsanto ( St. Louis , Missouri ) będąca światowym liderem w dostawie soi genetycznie modyfikowanej. W 1996 roku Monsanto wypuściła na rynek genetycznie zmodyfikowaną soję pod nazwą Roundup Ready. «Roundup» to nazwa produktu zawierającego herbicyd pod nazwą glifosat , który był opracowany i wypuszczony na rynek przez Monsanto w latach 70. Roundup Ready oznacza, że pełną kopię genu syntezy EPSP z agrobakterii szczepu CP4 przeniesiono w genom soi przy pomocy działka genowego, co czyni ją odporną na działanie herbicydu glifosat, stosowanego powszechnie do walki z chwastami .

Uprawa

Obecnie (2007 r.) 92% soi uprawianej w USA to soja modyfikowana genetycznie. Taką popularność, zdaniem rolników, zawdzięcza łatwiejszej i tańszej uprawie ze względu na bardziej efektywne zwalczanie chwastów. Gen odporności na herbicydy umożliwia ich stosowanie od kiełkowania aż do późnego stadium kwitnięcia. To pozwoliło rolnikom zmniejszyć ilość różnych stosowanych herbicydów, co pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze. Doprowadziło to do szybkiego rozpowszechnienia transgenicznej soi na całym świecie. Technologia Roundup Ready chroniona jest w Północnej Ameryce wieloma patentami, w wyniku czego przy zakupie nasion soi transgenicznej amerykańscy i kanadyjscy rolnicy podpisują umowę zabraniającą im pozostawiania nasion na następny rok lub odsprzedaży ich innym rolnikom. W Argentynie i Brazylii, innych czołowych producentach soi na świecie, system ochrony patentowej nie jest aż tak rozbudowany, co doprowadziło do sytuacji masowego nieautoryzowanego korzystania z technologii Roundup Ready.

Zastosowanie

Import jak i wykorzystywanie soi genetycznie modyfikowanej dozwolone jest w większości krajów świata. Inaczej jest z siewem i uprawą, które już nie są wszędzie dozwolone. W Rosji uprawa soi transgenicznej jest zabroniona, podobnie jak innych roślin genetycznie zmodyfikowanych. Transgeniczna soja jest pierwszym produktem z genetycznie modyfikowanych źródeł, który otrzymał "prawa obywatelskie" w Rosji. W 1999 roku Giennadij Oniszczenko - główny państwowy lekarz sanitarny Rosji - wydał transgenicznej soi świadectwo rejestracji "numer jeden". W 2002 r. na terenie Rosji obowiązuje nakaz informowania o zawartości genetycznie modyfikowanej soi w składzie produktów żywnościowych, jeżeli jego zawartość przekracza 5%.

Większość upraw soi modyfikowanej genetycznie na świecie idzie na produkcję oleju roślinnego, а także paszy dla bydła i drobiu. ^[1] W ostatnich latach coraz większą popularność ma wykorzystanie soi do otrzymania biodiesla .

Bezpieczeństwo

Problem bezpieczeństwa soi modyfikowanej wydaje się częścią ogólnej debaty na temat bezpieczeństwa związanego z organizmami modyfikowanymi genetycznie. Wszystkie transgeniczne odmiany roślin przed wprowadzeniem na rynek przechodzą gruntowne testy, jeśli chodzi o bezpieczeństwo dla człowieka i ekologii. Prowadzi to do znacznych kosztów opracowania i wprowadzenia nowej rośliny zmodyfikowanej genetycznie na rynek (od 50 do 200 mln USD). W tym przypadku jest to znacznie więcej niż, przykładowo, odmiany uzyskane metodami zwykłej hodowli. Do dzisiaj nie odnotowano ani jednego naukowo potwierdzonego przypadku negatywnego wpływu soi modyfikowanej na zdrowie człowieka, pomimo 10-letniej historii konsumpcji w USA i innych krajach rozwiniętych. Nie mniej jednak główny argument przeciwników produktów modyfikowanych zamyka się w tym, że nie minęło wystarczająco dużo czasu, aby można wyciągnąć wnioski co do bezpieczeństwa jak również, być może, negatywnego wpływu na przyszłe pokolenia.

Na skutek stosowania produktu Roundup w soi, jak również w innych roślinach, mogą znajdować się śladowe ilości glifosatu , składnika aktywnego herbicydu. Dotyczy to także innych stosowanych pestycydów. Zgodnie z zaleceniami przy wykorzystaniu herbicydu podczas uprawy soi modyfikowanej zawartość glifosatu w końcowym produkcie nie może przekraczać 20 ppm (części na milion, lub 0,002%). Glifosat jest stosunkowo mało toksycznym herbicydem, o czym świadczy jego wysoka dawka LD 50 =5600 mg/kg w warunkach normalnych przy eksperymentach na szczurach.

Przyszłość

Chociaż dziś na rynku występuje tylko jedna odmiana soi modyfikowanej, odpornej na herbicydy zawierające glifosat, w przemyśle i placówkach naukowych prowadzone są aktywne prace w kierunku opracowania nowych odmian genetycznie modyfikowanych w celu poprawy wartości odżywczej i właściwości agronomicznych tej ważnej rośliny. Oczekuje się, że niebawem na rynek trafi kolejna generacja pozwalająca osiągnąć większą wydajność uprawy i lepszy skład oleju.

Przypisy

1. ↑ Посольство медицины :: Все о правильном питании :: Статьи, публикации :: О трансгенной сое