Sargon II, zdobywca
Samarii
, z dostojnikiem
Sargon II Wielki (Šarrû(m)-kin,"król jest prawdziwy [prawowity] niezachwiany"[1]) – władca
Asyrii
, który panował w latach
722 p.n.e.
-
705 p.n.e.
.W wyniku przewrotu wojskowego w czasie oblężenia
Samarii
obalił
Salmanasara V
. Ojciec króla Asyrii
Sanacheryba
, założyciel dynastii
Sargonidów
. Jego żoną była królowa
Atalia
.
Kwestia pochodzenia
Wstąpił na tron po królu
Salmanasarze V
, prawdopodobnie jako przedstawiciel bocznej linii królewskiej. Jego pochodzenie i związki z dynastią nie są jasne, nie jest znane nawet prawdziwe imię władcy (Sargon to imię tronowe, przyjęte po intronizacji). Przypuszcza się, że mógł być dowódcą wojskowym w armii
Tiglatpilesara III
, może nawet jego synem i bratem Salmanasara V. Istnieje też możliwy związek pokrewieństwa pomiędzy żonami Tiglatpilesara III i Sargona II (dane archeologiczne zdają się wskazywać, że zostały pochowane w jednym grobowcu). Oprawa ideologiczna, jaką przydał swemu panowaniu Sargon wskazuje jednak, że jego prawa do tronu były podważane (imię Sargon to nawiązanie do
Sargona Akadyjskiego
, który był uzurpatorem).
Polityka wewnętrzna
Przez pierwsze lata władzy zwalczał opozycję wobec swoich rządów wewnątrz państwa. Buntowały się miasta, w tym
Aszur
, pradawna święta stolica państwa. Sargon II zjednał mieszczan obietnicami ulg podatkowych i zwolnień z robót przymusowych na rzecz państwa. Przyciągnął do siebie elitę kapłańską przywracając świątyniom dawne przywileje.
Interwencja w Babilonii
W
720 p.n.e.
pod miastem Der
został pokonany przez wrogą koalicję wojsk
babilońskich
i
elamickich
, przez co musiał na 10 lat zrezygnować z walki o władzę nad
Babilonią
, utraconą w czasie buntów w samej Asyrii. Panowanie
Marduk-apal-iddiny II
w Babilonii odbiło się niekorzystnie na gospodarce kraju, ponieważ plemiona chaldejskie zakłócały handel i wymuszały okup od miast babilońskich[2]. Sytuacja w Syrii zmusiła Sargona II do tymczasowego zaniechania planów odzyskania Babilonii.
W latach
710 p.n.e.
–
709 p.n.e.
pokonał swego największego wroga, króla
Babilonu
Marduk-apal-iddinę II
, dzięki czemu odzyskał Babilonię. W wyniku licznych wojen Sargon II zbudował potężne imperium asyryjskie dominujące na Bliskim Wschodzie.
Kampanie do Syrii i Judy
Po utracie Babilonii na rzecz
Marduk-apal-iddiny II
król Sargon II wyprawił się na zachód do księstw Syrii objętych rebelią. W 720 r. p.n.e.
pod miastem Karkar
pokonał buntowniczego protegowanego, Ilubida, króla
Hamy
i króla
Gazy
, Hanuna. W wyniku tej bitwy przyłączył do swojego imperium
Palestynę
i część
Syrii
.
W
712 p.n.e.
pokonał popierany przez Egipcjan bunt wasali palestyńskich:
Aszdodu
[3],
Judy
(Ezechiasza),
Moabu
i
Edomu
.
tabliczka terakotowa zapisana
pismem klinowym
zawierająca opis wyprawy Sargona II przeciwko Urartu;
Luwr
(AO 5372)
Wojna z Urartu
W
714 p.n.e.
asyryjska armia
wyprawiła się przeciwko
Urartu
. Kampania szczegółowo została opisana w Liście do boga Aszura. Sargon II wyruszył do prowincji Zamua, a stamtąd na północ do ziem swojego wiernego lennika Ullusunu. Następnie skierował się przeciwko królestwom Zikritu i
Urartu
. Władca Zikritu Metatti nie stawiał oporu Asyryjczykom, ponieważ postanowił wspólnie bronić się z Urartyjczykami w górskich przełęczach. Gdy Sargon II dowiedział się o koncentracji wojsk przeciwników wyruszył przeciwko nim.Śmiałym atakiem swoich wojsk w przełęczy (dotąd niezidentyfikowana) pokonał liczną koalicję zadając jej ciężkie straty.
Rusa I
pod wrażeniem klęski i z obawy przez dalszą ofensywą asyryjską w głąb Urartu opuścił stalicę
Tuszpę
i schronił się w górach, gdzie -jak podają źródła asyryjskie- zmarł z żałości:
- Zaległ jak kobieta w połogu: nie zezwolił by żywność i napitek dotknęły jego ust; sam ściągną na siebie nieuleczalną chorobę[4].
Ucieczka władcy urartyjskiego załamała dalszą obronę, dlatego Sargon II nie napotykając większego oporu posunął się głęboko na północ od jeziora
Wan
, jednak stolicy
Tuszpy
nie atakował.W drodze powrotnej jedynie władca lokalnego księstwa
Musasir
Urzanu odmówił poddania się Asyryjczykom. Król asyryjski nakazał głównym siłom marsz powrotny, natomiast osobiście z oddziałem tysiąca jezdnych rozpoczął szturm na miasto. Dążył do przykładnego ukarania niepokornego miasta, będącego ośrodkiem kultu
Chaldi
narodowego boga Urartu. Sargon przybył w momencie uroczystości koronacyjnych odbywających się w Musasir, w którym Chaldi miał mianować następcę pustego tronu Urartu. Zdobycie tego silnie ufortyfikowanego miasta miało też silny wymiar propagandowy. Posągi boga Chaldi wraz z małżonką oraz bogaty skarbiec Asyryjczycy wywieźli do Asyrii, a mieszkańców deportowali[5].
Sargon obłożył także trybutem państewka w
huryckiej
krainie
Nairi
(pomiędzy
jeziorem Wan
a Asyrią).
Działalność budowlana
W
713 p.n.e.
rozpoczął budowę nowego pałacu i stolicy –
Dur-Šarrûkin
, co znaczy "twierdza Sargona" (dzisiejsze Chorsabad). Dwór przeniósł się tam w
706 p.n.e.
.
Śmierć króla
Zginął w czasie wyprawy wojennej przeciw
Kimmerom
w
705 p.n.e.
.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Laessøe J., Ludy Asyrii,Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1972, str. 11.
- ↑
H. W. F. Saggs
, Wielkość i upadek Babilonii, Warszawa 1973, s. 105.
- ↑
online.biblia.pl
[martwy link]
- ↑ Saggs H. W. F., op.cit., str. 108.
- ↑ op.cit., str. 109.
Bibliografia
- H.W.F. Saggs: Civilization Before Greece And Rome, Yale University Press 1989,
- Chester G. Starr: A History Of The Ancient World, Oxford University Press 1999,