Anna Kliwijska (ur.
22 września
1515
, zm.
16 lipca
1557
) była
królową-małżonką Anglii i Irlandii
jako czwarta z kolei żona
Henryka VIII
, od
6 stycznia
do
9 lipca
1540
.
Zarys biografii
Anna urodziła się w
Düsseldorfie
jako córka Jana III, władcy księstwa
Kleve
. Książę jako wyznawca protestantyzmu został uznany za wygodnego sprzymierzeńca Henryka VIII. Namalowanie portretu przyszłej królowej, który miał być przedstawiony królowi, powierzono
Hansowi Holbeinowi
. Zgodnie z ówczesnym zwyczajem, ukrył on niedostatki urody osoby portretowanej; przypuszcza się, że twarz Anny nosiła ślady po przebytej
ospie wietrznej
.
Wedle licznych relacji współczesnych podczas ich pierwszego spotkania, Henryk nie zapanował nad swoim wyrazem twarzy, kiedy zamiast pięknego wizerunku z portretu ujrzał kogoś, kogo określił potem w swoim gronie tą flamandzką kobyłą. Anna nie umiała porozumieć się po
angielsku
.
Sam Henryk twierdził potem, iż nie skonsumował małżeństwa, więc nie było potem większego problemu z przeprowadzeniem na tej podstawie
rozwodu
. O Annie von Kleve wyraził się[1]:"nic nie ma w sobie pięknego i roztacza złe wonie i z przodu i z tyłu. Obwisłe piersi i inne cechy wywołały u mnie pewność, że nie jest dziewicą. Jej ciało nie nadaje się do wywołania jakiegokolwiek pożądania"[2]. Nikt Anny o zdanie na temat Henryka nie pytał, król miał wówczas 145 cm obwodu w pasie, nieuleczalny, ropiejący wrzód na nodze, i cierpiał prawdopodobnie na
impotencję
[3] Mimo to Henryk zawarł z nią małżeństwo
6 stycznia
1540
r. w
Greenwich
. Ponieważ król zyskał sobie opinię postępującego niesprawiedliwie i okrutnie rozprawiającego się z żonami, tym razem postanowił poszukać pretekstu do rozwodu. Małżeństwo zostało anulowane
9 lipca
tego samego roku z powodu jego nieskonsumowania, a Annie zostały przyznane liczne dobra, w tym zamek Hever, siedziba dawnych teściów Henryka, Boleynów. Anna pozostała w Anglii do końca życia i zmarła w
Londynie
jako ostatnia z żon tego króla. Przed śmiercią przeszła na
katolicyzm
i pozostawała w dobrych stosunkach ze swoją niegdysiejszą pasierbicą, księżniczką Marią (późniejszą królową
Marią I
), oraz
Elżbietą
, przyszłą królową Elżbietą I Wielką. Anna po rozwodzie nosiła oficjalnie tytuł "Drogiej Królewskiej Siostry".
Anulowanie małżeństwa przyszło tym łatwiej, iż wkrótce potem racje polityczne, wymagające jego zawarcia, przestały się liczyć w związku ze zmianą sytuacji w Niemczech.
Małżeństwo Henryka z Anną w dużej mierze zaaranżował jego wpływowy minister i jeden z architektów angielskiej reformacji (przeprowadzał m.in. sekularyzację wielkich kościelnych dóbr na rzecz skarbu państwa)
Thomas Cromwell
. Po tym nieudanym przedsięwzięciu król nabrał do niego nieufności, mimo jego niewątpliwych zasług, i kiedy ten zaczął wykraczać poza ramy swoich obowiązków, Henryk kazał go uwięzić, osądzić i
ściąć
jako zdrajcę.
Po dekapitacji
Katarzyny Howard
Anna miała przez jakiś czas nadzieję, że Henryk przywróci ją do godności królowej-małżonki, dowiedziawszy się o wyborze Katarzyny Parr wykrzyknęła z oburzeniem, że nowa partnerka króla odznacza się dużo mniejszą urodą niż ona sama[4], jak jednak wiadomo Henryk nigdy do niej nie wrócił, choć do śmierci Henryka pozostawali oboje w dobrych stosunkach. Nowe małżeństwo Henryka skomentowała słowami "tamta nie wie, jaki ciężar będzie musiała dźwigać"[5], mając na myśli olbrzymią tuszę Henryka i wypełnianie obowiązków małżeńskich.
Jako jedyna z żon Henryka VIII Anna z Kleve została pochowana w
Opactwie Westminsterskim
. Ma tam grobowiec koło głównego
ołtarza
, prawie niewidoczny dla turystów, którym tej części kościoła nie zezwala się zwiedzać, gdyż jest zarezerwowana dla uroczystości
koronacyjnych
i innych ceremonii dworskich[6].
Bibliografia
- Antonia Fraser, The Six Wives of Henry VIII, London 1992
- Eleanor Herman, Sex with Kings, Frankfurt/M 2004
- Alison Weir, The Six Wives of Henry VIII, New York 1991
Przypisy
- ↑ Weir, The Six Wives..., str. 397-400
- ↑ W późniejszym okresie król wypowiadał się o Annie zdecydowanie łagodniej (np. nie negował jej dziewictwa, tym bardziej że zachowały się listy Anny wskazujące na jej niewiedzę w sprawach intymnych; nie mówił nic o „złych woniach”). Wypowiedź miała stanowić uzasadnienie działań króla w przypadku, gdyby Anna sprzeciwiała się rozwodowi, a skoro tak się nie stało, to nie było potrzeby przedstawiania jej w złym świetle.
- ↑ Herman, Sex,str. 23
- ↑ Fraser, str. 368
- ↑ Fraser, ibid.
- ↑ Fraser, str. 427-8