porównanie wielkości lizosomu z innymi strukturami komórki
Lizosom (lysosoma) – stanowią
organelle komórkowe
charakteryzujące się polimorfizmem, (występują wyłącznie w
komórkach eukariotycznych
) niewielkie (0,02-0,8
μm
) struktury kuliste lub owalne, otoczone pojedynczą błoną. Zawierające
enzymy
rozkładające
białka
,
kwasy nukleinowe
,
węglowodany
i
tłuszcze
. Łącznie w lizosomach jest obecnych ok. 40 różnych
hydrolaz
, czyli enzymów hydrolitycznych. W lizosomie zachodzi nie tylko proces
trawienia
komórkowego wchłoniętych
pokarmów
, ale także rozkład niepotrzebnych już
cząsteczek
. Nazwę lizosom wprowadził
Christian de Duve
w roku 1955, wcześniej opisane były także przez
Ilje Miecznikowa
(1865)
Lizosomy są organellami biorącymi udział w procesie trawienia wewnątrzkomórkowego materiału egzogennego oraz endogennego. Substancje, które mają ulec strawieniu, docierają do lizosomu w pęcherzykach, w które zostają "ubrane" w trakcie
pinocytozy
i
fagocytozy
.
Błona lizosomów zawiera liczne monotopowe
glikoproteidy
(o długich łańcuchach i dużej ilości kwasów sialowych), liczne
pompy protonowe
oraz liczne białka przenośnikowe.
Na wewnętrznej stronie błony lizosomu występuje trójniciowe DNA[1]. Wewnątrz lizosomu utrzymywane jest
pH
na poziomie ok. 5.
Rodzaje lizosomów:
- trawienne – rozkład substancji,
- magazynujące – magazynowanie substancji,
- „grabarze” – rozkład obumarłych składników cytoplazmy (Pęcherzyki zawierające organelle przeznaczone do degradacji nazywa się pęcherzykami sekwestralnymi.).
W lizosomach rozkładane są na ogół białka długowieczne w odróżnieniu od proteosomów.
Enzymem markerowym (markerem) lizosomów jest kwaśna fosfataza.
Przypisy
- ↑ Ryszard Słomski (red.): Analiza DNA : teoria i praktyka. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, 2008. .