W III w. cesarstwurzymskiemu zaczęły zagrażać różne ludy (na wschodzie Persowie, a na zachodzie – Germanie). Wojny trwające przez długie lata spowodowały liczne straty w ludności, pogorszenie funkcjonowania administracji oraz wzrost podatków, ponieważ duża część dochodów pochłaniała działania wojenne. Wskutek częstych zamachów stanudoszło do wojny domowej, w której wojsko narzucało swoich kandydatów do tronu, a po drugim takim konflikcie, swoją pozycję umocnił Konstantyn. Cesarze rzadko przebywali w Rzymie, ponieważ częste walki o utrzymanie granic stanowiły dla nich zagrożenie życia, więc Konstantyn założył nową stolicę - Konstantynopol (obecnie Stambuł leżący w Turcji).
Konstantyn Wielki
