Stan mieszczański powstał z chwilą nadawania mieszkańcom miasta przywilejów (najważniejszy stanowiła
wolność osobista), przyczyniając się tym samym do wzrostu jego znaczenia. Władca, poprzez wydanie
przywileju lokacyjnego (pozwolenie na założenie miasta), uniezależniał mieszkańców od urzędników królewskich, czego skutkiem było
tworzenie przez miasto własnego sądownictwa i wybieraniem samorządu. Dodatkowo mieszczaństwo podzieliło się na
patrycjat miejski, pospólstwo i plebs.
Plebs (żebracy, włóczędzy, ubodzy
rzemieślnicy,
czeladnicy i wędrowni
kupcy) nie posiadał żadnych praw,
pospólstwo (średnio zamożni mieszkańcy) nie mogło uczestniczyć w sprawowaniu władzy, choć posiadało
prawa miejskie, natomiast o najważniejszych sprawach decydował
patrycjat miejski (najbogatsi rzemieślnicy i kupcy).
Herb mieszczaństwa
