Attalos I
Attalos IAttalos I Soter (ur.
269 p.n.e.
, zm.
197 p.n.e.
) – władca
Pergamonu
z dynastii
Attalidów
, panujący od
241 p.n.e.
, z tytułem królewskim (
basileus
) od około
236 p.n.e.
, założyciel słynnej w
świecie hellenistycznym
Biblioteki Pergamońskiej
. RodzinaBył bratankiem i adoptowanym synem
Eumenesa I
. Jego ojcem był Attalos, matką – księżniczka syryjska o imieniu Antiochis, z dynastii
Seleucydów
. Żoną Attalosa była Appolonis, a synowie to
Eumenes II
i
Attalos II Filadelfos
. Rządy Wojny z Galatami i SeleukidamiAttalos panował po
Eumenesie I
. Prowadził z wielką determinacją walkę z
Galatami
–
małoazjatyckimi
Celtami
(był pierwszym władcą, który odmówił im płacenia
trybutu
). W
240 p.n.e.
odparł galacki najazd, pokonując najeźdźców w bitwie u źródeł rzeki Kaikos, i przybrał przydomek "Soter" (z
gr.
Zbawca). Pokonani Galaci wezwali na pomoc
Antiocha Hieraksa
. Attalos zadał im klęskę pod murami miasta i zdobył opinię wyzwoliciela miast greckich od barbarzyńskiego niebezpieczeństwa. Potem jeszcze trzy razy rozbił Hieraksa i zapanował nad terytorium na północ od
Taurusu
, poszerzając granice swego państwa (około
230
-
228 p.n.e.
) o małoazjatyckie posiadłości
Seleukidów
, z których część odzyskał
Achajos
. W
216
-
215 p.n.e.
wspomagał
Antiocha III Wielkiego
w walce z Achajosem. Wojny z MacedoniąAttalos, zaniepokojony rosnącą potęgą
Macedonii
, opowiedział się po stronie
Rzymian
przeciw
Filipowi V
podczas I wojny macedońskiej (
211
-
205 p.n.e.
). Gdy Filip ze swoją armią wkroczył w
201 p.n.e.
do Azji Mniejszej i zajął kilka miast nad
Bosforem
, Attalos zawiązał (z inicjatywy
Rodos
) sojusz z Rodyjczykami oraz
Bizantionem
i musiał stawić czoło Filipowi, który dążył do opanowania
wysp egejskich
oraz portów małoazjatyckich. Attalosowi udało się nawet pokonać, wespół z Rodyjczykami, flotę Filipa
pod Chios
, ale nie przeszkodziło to królowi macedońskiemu podejść pod mury
Pergamonu
. W związku z tym wyruszył wraz z rodyjskimi posłami do Rzymu, prosząc o wsparcie i ochronę przed Filipem V i jego sojusznikiem Antiochem III. Od tej chwili podstawą polityki Attalidów stał się przede wszystkim sojusz z Rzymem. Rzymianie uchwalili wojnę z Filipem (
II wojna macedońska
,
200
-
197 p.n.e.
), w której Attalos czynnie uczestniczył. Jak pisał o nim
Polibiusz
w swoich „Dziejach”: „Król ten z początku nie miał żadnej podpory zewnętrznej do uzyskania tronu, miał tylko bogactwo. ... Toteż godna podziwu była wielkoduszność Attalosa, że bogactw postanowił użyć ... do zdobycia władzy królewskiej. A podstawy tego przedsięwzięcia oparł nie tylko na hojności i życzliwości wobec przyjaciół, ale także na czynach wojennych: ... Zdobywszy sobie tę godność panował czterdzieści cztery lata, a dożył siedemdziesięciu dwu, żyjąc w największej uczciwości i godności wobec żony i dzieci ...". Attalos I a kultura helleńskaAttalos I Soter doceniał ogromną rolę
propagandy
, którą rozwijał m.in. poprzez sponsorowanie wspaniałych dzieł sztuki, które rozsławiły jego imię bardziej niż sukcesy polityczne, Pergamon zaś postawiły w rzędzie najpiękniejszych i najsławniejszych centrów kultury helleńskiej. Z jego polecenia i na podstawie jego wskazówek rzeźbiarze odlali w
brązie
pomnik zwycięstwa nad Galatami, który stanął na tarasie świątyni Ateny na pergamońskim
akropolu
, a który znany jest z
marmurowych
kopii rzymskich dwóch posągów, odkrytych w
1623
: „Gal zabijający swoją żonę” (aby nie dostała się w ręce wroga; posąg inaczej zwany "Gal Ludovisi") oraz „Umierający Gal”. Jak wielu innych władców hellenistycznych Attalos I sponsorował także tworzenie pomników architektury w samej Grecji. W
Delfach
wzniósł monumentalny kompleks obejmujący posąg i
stoę
, udekorował również wspaniale akropol w
Atenach
, które jako centrum kultury greckiej były mu szczególnie bliskie. Ufundował tam grupę rzeźbiarską, upamiętniającą swoje zwycięstwo nad Galatami. W
204 p.n.e.
przyjął delegację rzymską i wydał jej czarny kamień (
meteoryt
) czczony w
sanktuarium
w
Pesynuncie
, a uważany za wcielenie bogini Wielkiej Macierzy, czczonej we
Frygii
pod imieniem
Kybele
.
Relikwia
została wywieziona do Rzymu, co dało początek rzymskiemu kultowi Kybele, szczególnie popularnemu w okresie cesarstwa.
Bibliografia- publikacje:
- Iwaszkiewicz P., Łoś W., Stępień M. – „Władcy i wodzowie starożytności. Słownik”, WSiP, Warszawa 1998, s. 70-71,
- Jaczynowska M. (red.) – „Historia starożytna”, wyd. TRIO, Warszawa 2007, s. 491,
- Łoposzko T. – „Starożytne bitwy morskie”, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1992, s. 294-295,
- Praca zbiorowa pod redakcją
Aleksandra Krawczuka
– "Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych", Oficyna Wydawnicza FOGRA, Warszawa 2005, s. 131, 251-253, 259, 274, 275,
- Praca zbiorowa – „Encyklopedia sztuki starożytnej”, WaiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 177, (PWN), (WaiF)
- strony WWW:
Inne hasła zawierające informacje o "Attalos I":
198 p.n.e.
p.n.e.
Gaozu
195 p.n.e.
Egipt
204 p.n.e.
Ptolemeusz V Epifanes
180 p.n.e.
Macedonia
221 p.n.e.
Filip V
179 p.n.e.
Partowie
217 p.n.e.
Arsakes II
191 p.n.e.
Pergamon
241 p.n.e.
Attalos I
197 p.n.e.
Seleucydzi
223 p.n.e.
Antioch III Wielki
187 p.n.e.
Władcy Sparty
206 p.n.e.
Nabis
192 p.n.e.
...
152 p.n.e.
rzymski, konsul
Cesarz Chin
157 p.n.e.
Jingdi
141 p.n.e.
Egipt
180 p.n.e.
Ptolemeusz VI Filometor
145 p.n.e.
Partowie
171 p.n.e.
Mitrydates I
137 p.n.e.
Pergamon
159 p.n.e.
Attalos II
138 p.n.e.
Seleucydzi
162 p.n.e.
Demetriusz I Soter
150 p.n.e.
...
Attalos I
Attalos IAttalos I Soter (ur.
269 p.n.e.
, zm.
197 p.n.e.
) – władca ...
Pergamon (państwo)
to czas walki o utrwalenie niezależności, głównie przeciwko monarchii
Seleukidów
. Następny władca Attalos I prowadził liczne wojny z krajami sąsiednimi – z
Galatami
, Seleukidami, ...
Pesynunt
znalazł się pod pod politycznym wpływem
pergamońskiej
dynastii
Attalidów
i to właśnie
Attalos I Soter
z tej dynastii w
204 p.n.e.
wydał zezwolenie na ...
215 p.n.e.
Huang
210 p.n.e.
Egipt
221 p.n.e.
Ptolemeusz IV Filopator
204 p.n.e.
Macedonia
221 p.n.e.
Filip V
179 p.n.e.
Partowie
217 p.n.e.
Arsakes II
191 p.n.e.
Pergamon
241 p.n.e.
Attalos I
197 p.n.e.
Seleucydzi
223 p.n.e.
Antioch III Wielki
187 p.n.e.
Sparta (Agiadowie)
219 p.n.e.
Agesipolis III215 p.n.e.Sparta (Eurypontydzi)
219 ...
224 p.n.e.
wpisów.
Egipt
246 p.n.e.
Ptolemeusz III Euergetes I
221 p.n.e.
Macedonia
229 p.n.e.
Antygon III Doson
221 p.n.e.
Partowie
247 p.n.e.
Arsakes
217 p.n.e.
Pergamon
241 p.n.e.
Attalos I
197 p.n.e.
Seleucydzi
226 p.n.e.
Seleukos III Soter
223 p.n.e.
Sparta (Agiadowie)
235 p.n.e.
Kleomenes III
222 p.n.e.
Sparta (Eurypontydzi)
227 ...
232 p.n.e.
331 p.n.e.
)
Egipt
246 p.n.e.
Ptolemeusz III Euergetes I
221 p.n.e.
Macedonia
239 p.n.e.
Demetriusz II
229 p.n.e.
Partowie
247 p.n.e.
Arsakes
217 p.n.e.
Pergamon
241 p.n.e.
Attalos I
197 p.n.e.
Seleucydzi
246 p.n.e.
Seleukos II Kallinikos
226 p.n.e.
Sparta (Agiadowie)
235 p.n.e.
Kleomenes III
222 p.n.e.
Sparta (Eurypontydzi)
241 ...
154 p.n.e.
brak wpisów.
Cesarz Chin
157 p.n.e.
Jingdi
141 p.n.e.
Egipt
180 p.n.e.
Ptolemeusz VI Filometor
145 p.n.e.
Partowie
171 p.n.e.
Mitrydates I
137 p.n.e.
Pergamon
159 p.n.e.
Attalos II
138 p.n.e.
Seleucydzi
162 p.n.e.
Demetriusz I Soter
150 p.n.e.
...
159 p.n.e.
p.n.e.
« 159 p.n.e. »
158 p.n.e.
»
157 p.n.e.
Spis treści1 Wydarzenia2 Urodzili się3 Zmarli Wydarzenia
Attalos II
zbudował w
Pergamonie
wielką bibliotekę naukową (data sporna lub przybliżona) ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Attalos I":
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
|