Biblia Paulistów – określenie katolickiego przekładu Pisma Świętego dokonanego przez biblistów z Towarzystwa Świętego Pawła .

Prace nad przekładem rozpoczęto w 1996 z inicjatywy Międzynarodowego Katolickiego Towarzystwa Biblijnego (SOBICAIN), które jest częścią Towarzystwa Świętego Pawła . Do współpracy zaproszono wielu biblistów z polskich ośrodków teologicznych, jak też grono polonistów, czuwających nad poprawnością i komunikatywnością języka polskiego. Od strony merytorycznej nad całością prac czuwali: ks. prof. Julian Warzecha i ks. prof. Antoni Tronina (Stary Testament) oraz ks. prof. Jan Łach i ks. dr hab. Franciszek Mickiewicz (Nowy Testament).

Prace przebiegały w kilku etapach. Najpierw grono biblistów dokonywało przekładu tekstu greckiego lub hebrajskiego z tekstów źródłowych. Następnie przekład ten był opiniowany przez kilkuosobowy zespół specjalistów, a w grupach roboczych ustalano najlepsze brzmienie tekstu.

Chociaż prace nad Starym Testamentem nie zostały w 2005 roku zakończone, zdecydowano wówczas o wydaniu pierwszej części Biblii Paulistów, którą jest przekład Nowego Testamentu i Księgi Psalmów wraz ze wstępami i komentarzami. Pełne wydanie Pisma Świętego (Stary i Nowy Testament) ukazało się w listopadzie 2008  r. Wydawcą Biblii Paulistów jest Edycja św. Pawła. Tekst Biblii Paulistów stanowił też podstawę do wydania w formie odrębnej publikacji przekładu listów św. Pawła oraz edycji NT przeznaczonej dla młodzieży.

Źródła przekładu

Za podstawę do przekładu Nowego Testamentu służyło Novum Testamentum Graece, ed. B. Aland et K. Aland, J. Karavidopoulos, C. Martini, B. Metzger, Stuttgart 1993. Tekst źródłowy dla przekładu Księgi Psalmów zaczerpnięto z Biblia Hebraica Stuttgartensia, ed. H. P. Rüger, Stuttgart 1990.

Charakterystyka

Biblia Paulistów charakteryzuje się językiem współczesnym, dostosowanym do aparatu pojęciowego współczesnego czytelnika. Starano się ją uwolnić od form zawiłych i archaicznych, przy zachowaniu wierności wobec tekstu oryginalnego.

Pierwsze wydanie przekładu cechuje nowatorski układ tekstu. Zawiera on trzy rodzaje pomocy dla czytelnika:

• odnośniki do powiązanych fragmentów biblijnych (przydatne m.in. w skrutacji );
• przypisy umieszczone w bezpośrednim sąsiedztwie tekstu; zawierają m.in. wyjaśnienia historyczne i kulturowe;
• komentarz teologiczny na dole każdej strony.

Recenzje przekładu

Wg biblisty Michała Wojciechowskiego , Biblia Paulistów od czasu pojawienia się Biblii Tysiąclecia i Poznańskiej stanowi najważniejsze wydarzenie na polu polskich przekładów biblijnych.

Piotr Włodyga, który uczestniczył w projekcie przekładu jako tłumacz i autor komentarzy, podkreśla, że Biblia Paulistów była sukcesem we współpracy biblistów i językoznawców. Był to według niego pierwszy nowoczesny przekład, w którym tak duży udział mieli językoznawcy zawodowo specjalizujący się w języku religijnym i biblijnym^[2].

Większość krytycznych uwag pod adresem Biblii Paulistów odnosi się do wydania Nowego Testamentu i Psalmów z 2005 r. W nowszych wydaniach z 2008 i 2009 r. starano się wyeliminować zauważone usterki, co pozytywnie wpłynęło na szatę językową przekładu.

Pewne kontrowersje wzbudziły w mediach niektóre decyzje tłumaczy^[3], np. fragment Modlitwy Pańskiej przetłumaczono następująco: I daruj nam nasze długi, jak i my darowaliśmy naszym dłużnikom. (Mt 6,12), co jest zerwaniem z tradycyjnym tłumaczeniem tej modlitwy. Przedstawiciele zespołu biblijnego twierdzili jednak, że podobne zmiany mają przybliżyć oryginalny sens Nowego Testamentu. Ewangelista Mateusz używał określenia handlowego "długi", podczas gdy Łukasz: "winy". Pełne wydanie ST i NT w 2008 powróciło do tradycyjnego słowa "winy", alternatywne tłumaczenie przenosząc do przypisów.

Wiele krytycznych uwag ze strony językoznawców i czytelników padło też pod adresem przekładu Psalmów, który ukazał się wraz z wydaniem Nowego Testamentu w 2005 r. W artykule recenzyjnym O najnowszym przekładzie Psalmów językoznawca z Uniwersytetu Jagiellońskiego Marek Piela zarzucił tłumaczom Psalmów w Biblii Paulistów, że ich przekład w wielu miejscach nie jest wcale lepszy od tłumaczeń wcześniejszych, które dla czytelnika nie mającego odpowiedniego przygotowania fachowego, nie będącego biblistą ani teologiem, były niezrozumiałe lub mylące, głównie z powodu dosłowności tłumaczenia, a nie, jak to się często błędnie sądzi, wskutek archaiczności języka^[4]. W uzasadnieniu tej opinii Piela przytoczył bardzo liczne, jego zdaniem, błędne decyzje tłumaczy tej części Biblii Paulistów, konfrontując je z wcześniejszymi przekładami Psalmów na język polski i angielski; autor podał też swoje propozycje przetłumaczenia wybranych fragmentów. Wiele trudności tłumaczom Psalmów sprawiło zwłaszcza właściwe oddanie sensu hebrajskich idiomów. W dalszej części artykułu recenzyjnego wskazano także i te fragmenty, w których tłumaczom Biblii Paulistów udało się odejść od dosłowności i dać przekład wierny znaczeniowo i stylistycznie^[5]. Zdecydowana większość zauważonych w recenzji błędów została poprawiona w nowym wydaniu Biblii Paulistów z 2008 r.^[], zaś sam Piela został zaliczony w poczet komisji dokonującej rewizji przekładu.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalny serwis przekładu
• prof. dr hab. Michał Wojciechowski - Najnowszy polski przekład biblijny (recenzja w serwisie Opoka)