Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Stary Testament

Stary Testament

Zwój Tory w języku hebrajskim
Fragment hebrajskiego tekstu Księgi Wyjścia rozdz. 20 ( Dziesięć Przykazań )
Starożytny fragment manuskryptu Septuaginty (zwój Proroków mniejszych) ok. I w. p.n.e.

Stary Testament, Biblia Hebrajska, Pisma Hebrajsko-Aramejskie – starsza część Biblii , przyjęta przez chrześcijaństwo z judaizmu . Judaistyczna (a za nią protestancka ) wersja obejmuje 39 ksiąg (tylko hebrajskich ), katolicka zawiera 46, a prawosławna w sumie 50-53 (księgi hebrajskie i greckie z Septuaginty oraz niekiedy apokryfy ).

Stary Testament razem z Nowym Testamentem tworzą chrześcijańskie Pismo Święte .

Spis treści

Historia Starego Testamentu

Stary Testament powstawał w ciągu wielu wieków, najstarszym tekstem w nim zawartym jest Pieśń Debory z Księgi Sędziów , spisana w XII w. p.n.e. Cały kanon Starego Testamentu został ustalony pod koniec I w. n.e. Znanych jest kilka teorii co do wyboru ksiąg kanonicznych – uważa się np., że do kanonu weszły tylko te teksty, w których powstaniu dopatrywano się interwencji Boga . Długotrwały proces formowania kanonu ST rozpoczął się w 622 p.n.e. , kiedy król Jozjasz wprowadził reformę religijną .

Stary Testament był już w starożytności tłumaczony na grekę . Najstarsze tłumaczenie to Septuaginta , zostało ono zapoczątkowane w Aleksandrii w połowie III w. p.n.e. i miało być stworzone dla istniejącej tam gminy żydowskiej . Według legendy przekładu dokonano na polecenie faraona Ptolemeusza II Filadelfosa , który chciał zapoznać się z prawem żydowskim. Na rozkaz kapłana Eleazara 70 mędrców żydowskich przetłumaczyło księgi w ciągu 70 dni. W rzeczywistości przekład kolejnych ksiąg trwał ponad 100 lat.

Kanon żydowski

Istnieje wiele opinii na temat momentu ostatecznego ukształtowania się kanonu hebrajskiego. Przyjmuje się, że nastąpiło to pomiędzy II w. p.n.e. , a II w. n.e. Po ustaleniu kanonu hebrajskiego działalność rozpoczęli Masoreci , którzy bardzo dokładnie kopiowali księgi – dzięki temu dysponujemy dzisiaj hebrajskimi tekstami, które są identyczne z tymi, których używano w czasach Chrystusa .

Prawo – Tora ( Pięcioksiąg Mojżesza )

1.   Księga Rodzaju – Bereszit ("Na początku")
2.   Księga Wyjścia – Welle szemot ("Oto imiona")
3.   Księga Kapłańska – Wajjikra ("I zawołał")
4.   Księga Liczb – Wajedabber ("I mówił") a. Bemidmar ("Na pustyni")
5.   Księga Powtórzonego Prawa – Elle Haddewarim ("Oto słowa")

Prorocy – Newiim

6.   Księga Jozuego – Jehoszua
7.   Księga Sędziów – Szoftim
8.   1 - 2 Księgi Samuela – Szemuel
9.   1 - 2 Księgi Królów – Melachim
10.  Księga Izajasza – Jeszajahu
11.  Księga Jeremiasza – Jiremijahu
12.  Księga Ezechiela – Jichzekel
13.  Dwunastu Proroków Mniejszych – Trej Asar (תרי עשר)
Księga Ozeasza
Księga Joela
Księga Amosa
Księga Abdiasza
Księga Jonasza
Księga Micheasza
Księga Nahuma
Księga Habakuka
Księga Sofoniasza
Księga Aggeusza
Księga Zachariasza
Księga Malachiasza

Pisma – Ketuwim

14.  Księga Psalmów – Tehilim
15.  Księga Przysłów – Miszlei
16.  Księga Hioba – Ijow
17.  Pieśń nad pieśniami – Szir Haszirim
18.  Księga Rut – Rut
19.  Lamentacje Jeremiasza – Eika
20.  Księga Koheleta – Kohelet
21.  Księga Estery – Ester
22.  Księga Daniela – Daniel
23.  Księgi Ezdrasza i Nehemiasza – Ezra wuNechemia
24.  1 - 2 Księgi Kronik – Diwrej Hajamim

Kanony chrześcijańskie

Chrześcijanie bardzo długo nie mieli ustalonego kanonu Starego Testamentu, gdyż uważali go za odziedziczony po żydach i przez nich skompletowany. Ponadto – inaczej niż Żydzi – tradycyjnie dzielili księgi Biblii na historyczne, dydaktyczne i prorockie. W V w. powstała Wulgata , przekład Starego Testamentu z hebrajskiego i greki (oraz Nowego Testamentu z greki), dokonany przez Hieronima , który za źródło przyjął hebrajskie oryginały pism, ale posiłkował się Septuagintą . Sam Hieronim nie uważał jednak ksiąg później nazwanych deuterokanonicznymi za część natchnionego kanonu. Podobne opinie istniały wśród wielu chrześcijańskich uczonych i duchownych aż do XVI w. Jednym z odrzucających księgi deuterokanoniczne był papież Grzegorz Wielki . Wielu teologów chrześcijańskich przedstawiało bardzo różne koncepcje kanonu, jednak do rozłamu doszło dopiero w trakcie reformacji .

Kanon katolicki

Kursywą zaznaczono księgi nieuznawane przez żydów i protestantów , tzw. deuterokanoniczne .

Księgi historyczne

1.    Księga Rodzaju (Rdz) – Liber Genesis (Gen)
2.    Księga Wyjścia (Wj) – Liber Exodus (Ex)
3.    Księga Kapłańska (Kpł) – Liber Leviticus (Lev)
4.    Księga Liczb (Lb) – Liber Numeri (Nu)
5.    Księga Powtórzonego Prawa (Pwt) – Liber Deuteronomium (Deu)
  • Pozostałe księgi historyczne
6.    Księga Jozuego (Joz) – Liber Iosue
7.    Księga Sędziów (Sdz) – Liber Iudicum
8.    Księga Rut (Rt) – Liber Ruth
9.    1 Księga Samuela (1Sm) – Liber I Samuelis
10.   2 Księga Samuela (2Sm) – Liber II Samuelis
11.   1 Księga Królewska (1Krl) – Liber I Regum
12.   2 Księga Królewska (2Krl) – Liber II Regum
13.   1 Księga Kronik (1Krn) – Liber I Paralipomenon
14.   2 Księga Kronik (2Krn) – Liber II Paralipomenon
15.   Księga Ezdrasza (Ezd) – Liber Esdrae
16.   Księga Nehemiasza (Ne) – Liber Nehemiae
17.   Księga Tobiasza (Tb) – Liber Thobis
18.   Księga Judyty (Jd) – Liber Iudith
19.   Księga Estery (Est) – Liber Esther
20.   1 Księga Machabejska (1Mch) – Liber I Maccabeorum
21.   2 Księga Machabejska (2Mch) – Liber II Maccabeorum

Księgi mądrościowe (dydaktyczne)

22.   Księga Hioba (Hi) – Liber Iob
23.   Księga Psalmów (Ps) – Liber Psalmorum
24.   Księga Przysłów (Prz) – Liber Proverbiorum
25.   Księga Koheleta (Koh) – Liber Ecclesiastes (Ecl)
26.   Pieśń nad pieśniami (Pnp) – Canticum Canticorum
27.   Księga Mądrości (Mdr) – Liber Sapientiae
28.   Mądrość Syracha (Syr) – Liber Ecclesiasticus

Księgi prorockie

  • Prorocy więksi
29.   Księga Izajasza (Iz) – Liber Isaiae
30.   Księga Jeremiasza (Jer) – Liber Ieremiae
31.   Lamentacje Jeremiasza (Treny) (Lm) – Lamentationes (Threni)
32.   Księga Barucha (Ba) – Liber Baruch
33.   Księga Ezechiela (Ez) – Prophetia Ezechielis
34.   Księga Daniela (Dn) – Prophetia Danielis
  • Prorocy mniejsi
35.   Księga Ozeasza (Oz) – Prophetia Osee
36.   Księga Joela (Jl) – Prophetia Ioel
37.   Księga Amosa (Am) – Prophetia Amos
38.   Księga Abdiasza (Ab) – Prophetia Abdiae
39.   Księga Jonasza (Jon) – Prophetia Ionae
40.   Księga Micheasza (Mi) – Prophetia Michaeae
41.   Księga Nahuma (Na) – Prophetia Nahum
42.   Księga Habakuka (Ha) – Prophetia Habacuc
43.   Księga Sofoniasza (So) – Prophetia Sophoniae
44.   Księga Aggeusza (Ag) – Prophetia Aggaei
45.   Księga Zachariasza (Za) – Prophetia Zachariae
46.   Księga Malachiasza (Ml) – Prophetia Malachiae

Kanon prawosławny

Zawiera dodatkowo (w Septuagincie ):

W tradycji prawosławia rosyjskiego i etiopskiego występuje również księga znana jako 2(3) Księga Ezdrasza , która zawiera w sobie Księgę Ezdrasza i Księgę Nehemiasza . Kanon etiopski zawiera dodatkowo Księgę Henocha , Księgę Jubileuszów , 1, 2 i 3 Księgę Mekabiego (różne od Ksiąg Machabejskich) oraz 4 Księgę Barucha . Z kolei kanon syryjski zawiera również księgę uznawaną jako apokryf – 2 Księgę Barucha oraz Psalmy 152-155 .

Kanon protestancki

W XVI w. Marcin Luter , podobnie jak niektórzy inni katoliccy bibliści owego czasu, przyjął założenie, że kanon hebrajski jest bardziej pierwotny niż zbiór ksiąg uznawanych dotychczas przez większość chrześcijaństwa. Odrzucił księgi w nim nie występujące, zachowując tradycyjny chrześcijański układ pism. W chrześcijaństwie rozgorzała trwająca do dziś dyskusja, które księgi powinny należeć do kanonu. Pisma odrzucone przez Lutra nazwano deuterokanonicznymi . Większa liczba ksiąg wynika z innego podziału (według podziału hebrajskiego prorocy mniejsi i niektóre inne księgi stanowią całość i dlatego kanon żydowski tradycyjnie liczy 24 księgi).

Nazwy ksiąg zgodnie z Biblią Warszawską ; w nawiasie odpowiedniki nazw w katolickiej Biblii Tysiąclecia .

Księgi historyczne

1.    Pierwsza Księga Mojżeszowa (Księga Rodzaju)
2.    Druga Księga Mojżeszowa (Księga Wyjścia)
3.    Trzecia Księga Mojżeszowa (Księga Kapłańska)
4.    Czwarta Księga Mojżeszowa (Księga Liczb)
5.    Piąta Księga Mojżeszowa (Księga Powtórzonego Prawa)
  • Pozostałe księgi historyczne
6.    Księga Jozuego
7.    Księga Sędziów
8.    Księga Rut
9.    1 Księga Samuela
10.   2 Księga Samuela
11.   1 Księga Królewska
12.   2 Księga Królewska
13.   1 Księga Kronik
14.   2 Księga Kronik
15.   Księga Ezdrasza
16.   Księga Nehemiasza
17.   Księga Estery

Księgi mądrościowe (dydaktyczne)

18.   Księga Joba (Hioba)
19.   Księga Psalmów
20.   Przypowieści Salomona (Księga Przysłów)
21.   Księga Kaznodziei Salomona (Księga Koheleta)
22.   Pieśń nad pieśniami

Księgi prorockie

  • Prorocy więksi
23.   Księga Izajasza
24.   Księga Jeremiasza
25.   Treny Jeremiasza (Lamentacje)
26.   Księga Ezechiela
27.   Księga Daniela
  • Prorocy mniejsi
28.   Księga Ozeasza
29.   Księga Joela
30.   Księga Amosa
31.   Księga Abdiasza
32.   Księga Jonasza
33.   Księga Micheasza
34.   Księga Nahuma
35.   Księga Habakuka
36.   Księga Sofoniasza
37.   Księga Aggeusza
38.   Księga Zachariasza
39.   Księga Malachiasza

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Stary Testament":

Adwentyzm ...

Tampere ...

Brno ...

XVI wiek ...

Numer kierunkowy ...

1511 ...

Samuel Pepys ...

Rekultywacja jezior ...

Polskie Towarzystwo Limnologiczne ...

Alfred Lityński ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Stary Testament":

Pochwała przyjaźni i hartu ducha w opowiadaniu ˝Stary człowiek i morze˝ (plansza 11) ...

Pochwała przyjaźni i hartu ducha w opowiadaniu ˝Stary człowiek i morze˝ (plansza 14) ...

Walka wydobywa z człowieka to, co najlepsze - wymowa moralna opowiadania ˝Stary człowiek i morze˝ E. Hemingwaya (plansza 3) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie