Granica Europa - Azja - linia podziału Eurazji na Europę i Azję ; granica ta jest i zawsze była umowna; w dużym przybliżeniu łączy ona Morze Czarne i Morze Karskie .

Granica Europa-Azja wg Międzynarodowej Unii Geograficznej

Przyjmowana przez Międzynarodową Unię Geograficzną granica geograficzna przebiega następująco (granica czerwona (A) na mapie): od Cieśniny Kerczeńskiej na północ, wschodnim brzegiem Morza Azowskiego , do ujścia rzeki Don ; dalej w górę tej rzeki do Jezior Sostyńskich i miejsca, w którym uchodzi do nich rzeką Manycz Zachodni; następnie Obniżeniem Kumsko-Manyckim do środkowego odcinka rzeki Kumy ; potem dolnym jej biegiem w kierunku wschodnim aż do ujścia do Morza Kaspijskiego ; dalej północno-zachodnim i północnym brzegiem tego zbiornika wodnego do (sezonowego) ujścia rzeki Emby ; następnie w górę Emby w kierunku północno-wschodnim aż do jej źródeł w Mugodżarach ; dalej prostopadle na północ do miejsca, w którym rzeka Ural ostro skręca ku zachodowi i górnym biegiem tej rzeki na północ aż do podnóża Uralu (jak na mapie; taki przebieg granicy najczęściej podawany jest przez polskich geografów); wreszcie wschodnim podnóżem gór w kierunku północnym aż do rzeki Bajdaraty , z której biegiem skręca na północny wschód do jej ujścia do Zatoki Bajdarackiej na Morzu Karskim (Ocean Arktyczny).

zielona - Europa; żółta - Azja; A - wariant przebiegu granicy powszechnie uznawany w Polsce; B-J - inne warianty przebiegu granicy

Inne warianty przebiegu granicy

Granica wschodnia

• wzdłuż grzbietu Uralu (działem wód), a nie wschodnim podnóżem tych gór, i na północy bezpośrednio do Morza Karskiego (wariant B na mapie; powszechnie przyjmowny w krajach anglosaskich); względnie skręca na zachód, grzbietem gór Paj Choj aż do przylądka Jugorskij Szar i dalej wschodnim wybrzeżem wysp Wajgacz i Nowej Ziemi (wariant C na mapie);
• górami Ural (działem wód lub wschodnimi stokami), dalej zamiast rzeką Embą - bezpośrednio w dół rzeki Ural aż do Morza Kaspijskiego (wariant B na mapie);
• górami Ural (działem wód lub wschodnimi stokami), dalej zamiast rzekami na południe od Uralu - wzdłuż zachodniej granicy między Kazachstanem a Rosją (wariant D na mapie)
• wschodnimi stokami Uralu, wzdłuż Mugodżarów , wschodnią granicą wyżyny Ustiurt i północną granicą wyżyny Manggystau (Mangyszłak) (na półwyspie o tej samej nazwie) do Morza Kaspijskiego obok miasta Fort Szewczenko (granica ta stosowana jest m.in. w niektórych polskich atlasach i mapach szkolnych)

Granica południowo-wschodnia

Granica południowo-wschodnia - linia podziału między Morzem Czarnym a Kaspijskim - budzi największe kontrowersje i jest źródłem rozbieżności.

• szczytami Wielkiego Kaukazu , od Półwyspu Apszerońskiego na południe (lub na północ) od Baku , po Cieśninę Kerczeńską (wariant F na mapie, ten wariant jest najpowszechniej przyjmowany w krajach anglosaskich);
• wzdłuż północnych podnóży Kaukazu (wariant E na mapie; granica ta stosowana jest m.in. w niektórych polskich atlasach i mapach szkolnych)
• wzdłuż południowych podnóży Kaukazu (wariant G na mapie)
• obniżeniem tektonicznym między Wielkim i Małym Kaukazem - czyli wzdłuż rzek Rioni i Kura , przez środek Gruzji i Azerbejdżanu (wariant H na mapie);
• wzdłuż grzbietu Małego Kaukazu (Gruzja, Armenia ) i dalej wzdłuż rzek Araks i Kura (wariant I na mapie);
• wzdłuż dawnej południowej granicy ZSRR , czyli obecnej granicy politycznej między Turcją i Iranem a Gruzją , Armenią i Azerbejdżanem (wariant J na mapie).

Problem granicy na Morzu Egejskim

Problematyczny jest także przebieg tej granicy na Morzu Egejskim - w Polsce najpowszechniej przyjmuje się, że przebiega środkiem Morza Egejskiego (zatem część wysp Grecji leży w Azji).
Istnieją jednak koncepcje, że granica ta przebiega wzdłuż granicy politycznej między Grecją a Turcją, lub wschodnim wybrzeżem Morza Egejskiego (odcinając Anatolię od morza i wszelkich na nim wysp).