Wojsko kwarciane to
zaciężne
oddziały wojskowe utworzone w latach
1562
-
1563
oraz
1567
przez
Zygmunta II Augusta
. Stanowiły one stałe siły zbrojne (w odróżnieniu od
pospolitego ruszenia
czy oddziałów powoływanych doraźnie). Były kontynuacją wojsk
obrony potocznej
.
Odbieranie nieprawnie zagarniętych królewszczyzn zwiększało dochody skarbu królewskiego, co z kolei umożliwiało m.in. stałe finansowanie armii. Wymuszone przez
ruch egzekucyjny
uporządkowanie gospodarowania w królewszczyznach, umożliwiło uchwalenie na sejmie w
1564
roku specjalnego funduszu, pochodzącego z 1/4 dochodów uzyskiwanych w dobrach królewskich. Była to tzw.
kwarta
(
łac.
quarta pars - czwarta część). Podatek ten przeznaczony był na utrzymanie wojska kwarcianego.
Fundusze zebrane na utrzymanie wojska kwarcianego były przechowywane od
1562
na zamku w
Rawie Mazowieckiej
jako tzw.
skarb rawski
.
Wojsko kwarciane złożone było z jazdy, piechoty i artylerii. Były to formacje o charakterze stałym i zaciężne. Wojsko to liczyło zwykle od czterech do sześciu tysięcy ludzi.
W czasie pokoju oddziały te liczyły około 2500 jazdy.
W roku
1632
wprowadzono nową kwartę (duplę), która została przeznaczona na utworzenie artylerii królewskiej.
W
1652
r. wojsko kwarciane zastąpiono
komputowym
.
Zobacz też