Halloween, Hallowe'en – zwyczaj związany z maskaradą i odnoszący się do święta zmarłych, obchodzony w wielu krajach nocą
31 października
, czyli przed dniem
Wszystkich Świętych
. Odniesienia do Halloween są często widoczne w kulturze popularnej, głównie
amerykańskiej
.
Halloween najhuczniej jest obchodzony w
Stanach Zjednoczonych
,
Kanadzie
,
Irlandii
i
Wielkiej Brytanii
. Mimo, że dzień nie jest świętem urzędowym, cieszy się po święcie
Bożego Narodzenia
największą popularnością[1]. Święto Halloween w Polsce pojawiło się w latach 90.
Historia
Obraz Daniela Maclise pokazujący Halloween party w
Blarney
w
Irlandii
, 1832
Osoby przebrane za potwory
Halloween wywodzi się z
celtyckiego
obrządku
Samhain
. Ponad 2 tys. lat temu w ten dzień żegnano lato, witano zimę oraz obchodzono święto zmarłych. Celtowie wierzyli, iż w dzień Samhain zacierała się granica między
zaświatami
a światem ludzi żyjących, zaś duchom, zarówno złym jak i dobrym, łatwiej było się przedostać do świata żywych. Duchy przodków czczono i zapraszano do domów, złe duchy zaś odstraszano. Sądzi się, iż właśnie z potrzeby odstraszania złych duchów wywodzi się zwyczaj przebierania się w ów dzień w dziwaczne stroje i zakładania masek. Ważnym elementem obchodów Samhain było również palenie ognisk.
Irlandzcy imigranci sprowadzili tradycję do Ameryki Północnej w
XIX wieku
.
W drugiej połowie
XX wieku
święto trafiło do zachodniej Europy.
Halloween w
Polsce
pojawiło się pod koniec lat 90.[2][3].
Pochodzenie nazwy
Nazwa Halloween jest najprawdopodobniej skróconym All Hallows' Eve – wigilia
Wszystkich Świętych
[4]
Zwyczaje
Scary Farm
Młodzież oprócz organizowania domowych imprez, często odwiedza tzw. straszne farmy (
ang.
Scary Farm), czyli zaadaptowane na ten cel duże przestrzenie, gdzie tworzone są specjalne scenerie, wyglądające niczym wystrój planu filmów grozy, takich jak
Dracula
,
Frankenstein
czy
Mumia
.
Cukierek albo psikus
Do zabaw w 'Halloween' zalicza się także zabawa cukierek albo psikus (
ang
. trick or treat). Dzieci chodzą z pojemnikami na cukierki po okolicy i odwiedzają mieszkańców. Gdy ktoś nie chce dać cukierka otrzymuje od dzieci w zamian psikusa.
Apple bobbing
Do zabaw halloweenowych należy łapanie jabłek w miednicy z wodą (
ang
. bobbing for apples), z której za pomocą zębów należy wyłowić pływające jabłka. Jabłko nieuszkodzone przy zabawie, ma oznaczać szczęście w nadchodzącym roku.
Inne zabawy
Halloweenowe zabawy to również przeskakiwanie przez świeczki, które są rozstawione w kole na ziemi. Świeczki, które nie zgasną, to szczęśliwe miesiące w przyszłym roku. Kolejna gra to wrzucanie orzecha do płonącego ogniska. Jeżeli orzech pęknie z trzaskiem, oznacza to odwzajemnioną miłość. Inną popularną zabawą jest zjadanie bez pomocy rąk wiszących na nitkach ciastek i owoców.
W ten dzień również istnieją różne formy wróżbiarstwa, np. wróżenie ze spodków.
Kostiumy
W Halloween dzieci i dorośli przebierają się za potwory, takie jak wampiry, duchy czy czarownice. Kostiumy są również oparte na postaciach z telewizji. Pierwsze kostiumy na Halloween pojawiły się w
1930
roku, wtedy zwyczaj
cukierek albo psikus
(Trick or Treat) stał się popularny w Stanach Zjednoczonych. Dorośli urządzają pochody przez ulice miast.
State Street Halloween Party
W
Nowym Jorku
są organizowane parady przez osoby
homoseksualne
, a najbardziej znana odbywa się w dzielnicy
Greenwich Village
[5].
Symbole
Dekoracja domu z okazji Halloween
Wydrążona dynia ze światełkiem w środku dla irlandzkich chłopów oznaczała błędne ogniki uważane za dusze zmarłych. W czasie tajemniczych obrzędów miano uwalniać ludzkie dusze z ciał czarnych kotów, psów i nietoperzy. Obecnie w wyeksponowanych miejscach domów umieszcza się wydrążone i podświetlone od wewnątrz dynie z wyciętymi kształtami różnych postaci oraz, w zależności od wyobraźni domowników, imitacje ludzkich czaszek, szkieletów, manekinów znanych postaci z horrorów, itp.
W Irlandii obowiązuje zasada, że po 1 listopada nie zbiera się dzikich owoców, bo mogą być zatrute. W regionach Szkocji, Anglii, Walii i Irlandii sprząta się mieszkanie, gasi ogień pod kuchnią, a gospodynie wykładają jedzenie i napoje, po czym wszyscy idą spać.
Kolorami święta Halloween są czarny i pomarańczowy.
Jack-o'-lantern
Jack-o'-lantern to halloweenowa lampa zrobiona z wydrążonej dyni. W środku wydrążonej dyni z wyciętymi otworami stawia się świecę. Z okazji święta Halloween tradycją stało się stawianie w oknie lub w drzwiach domostwa latarni.
Halloween w Polsce
Z tej okazji dla dorosłych organizowane są liczne imprezy kulturalne w nocnych klubach, występy teatralne oraz projekcje filmowe w kinach. Szkoły i przedszkola organizują z tej okazji dodatkowe atrakcje dla swoich wychowanków. W Halloween dzieci przychodzą do szkoły przebrane za straszne postacie filmowe. Chodzenie od domu do domu i zbieranie przez dzieci cukierków zdarza się sporadycznie, lecz coraz częściej.
Kontrowersje
W związku z
pogańską
genezą tego święta, Halloween spotyka się z krytyką ze strony niektórych duchownych
Kościoła rzymskokatolickiego
,
prawosławnego
,
episkopalnego
i
luterańskiego
[6][7][8]. Jednocześnie od obchodzenia Halloween w Polsce, odcinają się również słowiańskie
rodzimowiercze
związki wyznaniowe – opowiadające się za kultywowaniem rodzimych zwyczajów, związanych z tradycją
Dziadów
[9][10]. Noc z
31 października
na
1 listopada
jest także ważnym świętem w
Kościele Szatana
[11]. Z tegoż powodu kościół rzymskokatolicki potępia Halloween i utożsamia je z kultem szatana.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia