Organ - termin używany przede wszystkim w prawie , administracji i zarządzaniu , oznaczający wyodrębniony w celu wykonywania określonych zadań podmiot, którego kompetencje określają normy zewnętrzne albo wewnętrzne (najczęściej normy prawne ).

Organy są właściwe dla wszystkich korporacji , zakładów oraz instytucji rządowych lub samorządowych, włączając w to instytucje samego państwa . Są one niezbędne dla ich prawidłowego funkcjonowania, zawierania umów oraz stanowienia wewnętrznego prawa. W zasadzie nie może istnieć sytuacja, gdy pewna sformalizowana zbiorowość pozbawiona jest swojego organu lub organów. W przypadku dobrowolnych zrzeszeń, w państwach demokratycznych, najwyższym ich organem będzie zawsze walne zgromadzenie członków tego zrzeszenia, które może wybrać wyspecjalizowane organy stanowiące, wykonawcze, czy też arbitrażowe . W przypadku braku organu zdolnego do kierowania osobą prawną, bądź ułomną osobą prawną , ustanawia się kuratora , zarządce przymusowego lub inny podobny organ tymczasowy, który prowadzić będzie sprawy podmiotu.

Cechy organów

Pomimo iż organy w administracji publicznej czy samorządowej różnią się znacznie od organów instytucji prywatnych czy społecznych, to jednak wyróżnić można kilka cech właściwych dla wszystkich organów.

Kompetencje

Najczęściej organ wyposażony jest w kompetencje pozwalające mu na zarządzanie, nadzór , kontrolę czy też reprezentowanie podmiotu, w którego strukturze się znajduje.

Podmiot reprezentowany

Organ może reprezentować zarówno ściśle określony podmiot (jak na przykład spółkę kapitałową reprezentuje rada nadzorcza), jak też abstrakcyjnie pojmowany szeroki zbiór elementów (tak np. w , Konstytucja RP stanowi o "organach kontroli państwowej i ochrony prawa").

Forma organu

Cechami właściwymi (formą) organów są m. in.:

• określone kompetencje organu,
• skład,
• sposób wybierania (mianowania, powoływania itp.) członków organu,
• czas trwania kadencji członków organu,

Określoność prawna

Ścisła

Forma organu może być ściśle określona przez przepisy prawa. W ten sposób np. ustawa o Trybunale Konstytucyjnym ^[1] stanowi, że jedynymi organami trybunału są Zgromadzenie Ogólne oraz prezes.

Niewielka

Natomiast w przypadku partii politycznych ustawa^[2] nie reguluje składu, nazw czy też też kompetencji organów partyjnych, określa jednak że muszą one pochodzić z demokratycznych wyborów^[3].

Pośrednia

Prawo w niektórych przypadkach uzależnia ilość oraz właściwości organów, jakie będą dla danego podmiotu wymagane, od pewnych czynników. Przykładowo Kodeks spółek handlowych uzależnia obligatoryjność posiadania przez spółkę z o.o. Rady Nadzorczej lub Komisji Rewizyjnej od wielkości kapitału własnego i ilości wspólników.

Przykłady organów

• Rada Ministrów – organ państwa,
• rada gminy , burmistrz – organy jednostki samorządu terytorialnego ,
• rada nadzorcza , zarząd , chief executive officer - organy osoby prawnej .

Zobacz też

• organ administracji publicznej
• organ administracji
• organ administracyjny
• organ administrujący

Przypisy