Piaskowiec to średnioziarnista, zwięzła
skała osadowa
powstała w wyniku scementowania ziaren
kwarcu
,
skaleni
,
miki
oraz okruchów innych
skał
i
minerałów
o średnicy 0,063-2
mm
za pomocą spoiwa ilastego, krzemionkowego, wapiennego (kalcytowego, dolomitowego) lub żelazistego. Przyjmuje różne zabarwienia od szarego po żółte, czerwone i białe.
Ze względu na skład mineralny szkieletu ziarnowego wyróżnia się piaskowce kwarcowe,
arkozowe
(zawierają znaczne ilości skaleni) i
lityczne
(zawierają okruchy różnych skał). ze względu na obecność drobnoziarnistej masy wypełniającej (matrix) na arenity ("czyste" piaskowce) i waki (zawierają znaczne ilości frakcji mułowcowej).
W
Polsce
z piaskowców zbudowane są niektóre partie
Sudetów
, przede wszystkim
Góry Stołowe
, a także niewielkie części
Pogórza Izerskiego
,
Pogórza Kaczawskiego
,
Gór Kaczawskich
,
Gór Wałbrzyskich
,
Gór Kamiennych
,
Gór Bystrzyckich
oraz
Kotliny Kłodzkiej
, prawie całe
Beskidy
, czyli
Karpaty Zewnętrzne
oraz
Podhale
,
Kotlina Zakopiańska
i niewielkie skrawki
Tatr
, a także spore partie
Gór Świętokrzyskich
i ich otoczenia.
Piaskowce są zwykle relatywnie miękkie i łatwe w obróbce, zwłaszcza tuż po wydobyciu, natomiast po wyschnięciu twardnieją. Z tego względu od wieków są stosowane w budownictwie jako materiał konstrukcyjny lub zdobniczy.
Formacje skalne złożone w przeważającej części z piaskowca są porowate, co pozwala na
perkolację
(przesączanie) i zatrzymywanie dużych ilości wody. Z tego względu mogą być wykorzystywane jako efektywne filtry oczyszczające wodę z zanieczyszczeń.
