Skały zlepieńcowe w rezerwacie przyrody Piekiełko Szkuckie

Zlepieniec

Zlepieniec, konglomerat – grubookruchowa skała osadowa o różnych barwach, złożona z ziaren żwiru (lub głazów ) spojonych lepiszczem . Różni się od żwiru tylko obecnością lepiszcza.

Zlepieniec składa się głównie z obtoczonych okruchów skał, czym różni się od brekcji . Między zlepieńcami a brekcjami nie można jednak poprowadzić wyraźnej granicy, gdyż istnieje szereg skał pośrednich, które stanowią przejścia od brekcji do zlepieńca.

Podobnie jak żwiry, zlepieńce mogą być:

• polimiktyczne (zawierające wiele różnych rodzajów otoczaków ).
• oligomiktyczne (ubogie lub zubożałe)

Zlepieńce w Polsce

W Polsce przykładem zlepieńców polimiktycznych są m.in. :

• "zlepieniec zygmuntowski" – zlepieniec powstały podczas wkraczania ( transgresji ) morza cechsztyńskiego w Górach Świętokrzyskich . Skład jego otoczaków jest zależny od typów skał występujących w podłożu, na które wkraczało morze permskie. Przeważają w nim: w okolicach Kielc – wapienie , dolomity dewońskie , rogowce ; w rejonie Łysogór – kwarcyty kambryjskie ; spoiwo jest wapnisto-detrytyczne.
• " zlepieniec myślachowicki " – dolnopermski osad typu piedmontowego (przedgórskiego) znany z okolic Krakowa . Składa się z otoczaków wapieni dewońskich i karbońskich , w mniejszym stopniu z innych skał, np. kwarców żyłowych, lidytów . Spoiwo jest najczęściej wapniste. Zlepieniec powstał w wyniku scementowania okruchów różnych skał i minerałów , takich jak granity , wapienie , dolomity czy skały krzemionkowe za pomocą spoiwa krzemionkowego, ilasto-żelazistego lub węglanowego.
• "zlepieniec z Malinowskiej Skały" – górnokredowy , drobno- i średnioziarnisty zlepieniec kwarcowy , zawierający liczne okruchy łupków łyszczykowych ( mikowych ) i granitów oraz ziarna skaleni . Jego pokrój jest zbliżony do brekcji : w ławicach , osiągających kilka metrów miąższości, tkwią bloki i bryły piaskowca i drobnoziarnistego zlepieńca o średnicy dochodzącej do 4 m. Ławice tego zlepieńca powstały w podmorskim osuwisku, w którym część materiału została wtórnie rozdrobniona. Występuje na powierzchnię w górnych warstwach godulskich w Beskidzie Śląskim w rejonie szczytu Malinowskiej Skały .

Zobacz też

• żwir
• otoczak
• brekcja
• piasek
• piaskowiec
• głaz , blok