Obwieszczenie dowódcy SS i policji na dystrykt warszawski z 5.09.1942 informujące o karze śmierci grożącej za udzielenie jakiejkolwiek pomocy Żydom

Obwieszczenie władz Generalnego Gubernatorstwa z września 1942, mówiące o karze śmierci za ukrywanie Żydów, jak również za sprzedaż lub dostarczanie pożywienia

Polacy stanowią największą liczbę wśród odznaczonych najwyższym izraelskim odznaczeniem cywilnym nadawanym nie-Żydom, medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata , przyznawanym przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Yad Vashem . Odznaczenie to otrzymało 6195 Polaków; w przybliżeniu daje to 25% liczby wszystkich odznaczonych tym medalem (23.226)^[1]. Szacuje się, że liczba Polaków pomagających Żydom jest znacznie większa^[2]. Historyk Hans G. Furth podaje liczbę ponad miliona obywateli polskich^[3]. Historyk Gunnar S. Paulsson zauważył, że prawdopodobnie 100 tysięcy Polaków zasłużyło na medal sprawiedliwych, setki tysięcy pomagały w drobniejszy sposób, a większość polskiego społeczeństwa była przynajmniej „pozytywnie neutralna” (czyli mogli nie pomagać aktywnie, ale nie współpracowali z okupantem)^[4]. Żydom pomagały pojedyncze osoby, całe rodziny i wioski, część ruchu oporu oraz specjalnie stworzone do tego celu organizacje, jak Rada Pomocy Żydom "Żegota" .

Na terytoriach okupowanych za pomoc Żydom groziła kara śmierci; kara dotyczyła wszystkich osób w mieszkaniu, w którym pomagano Żydom. Była to znacznie poważniejsza kara niż w innych okupowanych krajach europejskich^[5]. Za pomoc uważano nie tylko dawanie schronienia, ale nawet żywności. 704 polskich Sprawiedliwych zostało odznaczonych pośmiertnie, gdyż zostali zamordowani przez Niemców^[6]; szacuje się, ze tysiące Polaków zginęło niosąc pomoc Żydom^[2].

Lista odznaczonych

Niektórzy Polacy odznaczeni medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata :

• Irena Adamowicz
• Ferdynand Arczyński
• Józef Banek i jego żona, Anna
• Franciszek Banasiewicz i jego żona, Magdalena
• Władysław Bartoszewski
• Anna Borkowska
• Szczepan Bradło
• Maria Burdowa
• Krystyna Dańko
• Jan Dobraczyński
• Maria Fedecka
• Mieczysław Fogg
• Andrzej Garbuliński
• Antoni Gawryłkiewicz
• Jerzy Krępeć i jego żona, Irena
• Julian Grobelny
• Irena Gut
• Henryk Iwański
• Jarosław Iwaszkiewicz , pośmiertnie w 1991
• Stefan Jagodziński
• Stanisław Jasiński i jego córka Emilia Słodkowska
• Aleksander Kamiński
• Jan Karski
• Stefan Korboński
• Tadeusz Korsak, jego żona, Władysława, oraz Jan i Maria Michałowscy
• Tadeusz Kosibowicz
• Zofia Kossak-Szczucka
• Maria Kotarba
• Władysław Kowalski
• Jerzy Latoszyński i jego żona, Eugenia
• Jerzy Jan Lerski
• Igor Newerly
• Wacław Nowiński
• Tadeusz Pankiewicz
• Bolesław Pietraszek i jego żona, Alfreda
• Stefania Podgórska z siostrą Heleną
• Jan Puchalski i jego żona, Anna
• Konrad Rudnicki
• Irena Sendlerowa
• Henryk Sławik
• Jerzy Szacki
• Danuta Anna Szlom
• Józef Ulma i jego żona, Wiktoria
• Rudolf Weigl
• Henryk Woliński
• Jerzy Zagórski
• Mieczysław Zawadzki
• Józef Zwonarz
• Jan Żabiński i jego żona, Antonina

Przypisy

Zobacz też

• szmalcownik
• Yad Vashem

Linki zewnętrzne

• Polscy Sprawiedliwi na Portalu o Sprawiedliwych stworzony przez Muzeum Historii Żydów Polskich . www.sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2010-09-06].
• Yad Vashem: Lista Polaków ( ang. ). www1.yadvashem.org.il. [dostęp 2010-09-06].
• Lista medali przyznanych poszczególnym narodowościom (updated – January 2007) ( ang. ). www.holocaustforgotten.com. [dostęp 2010-09-06].
• Lista 700 polskich obywateli, którzy stracili życie ratując Żydów ( ang. ). www.holocaustforgotten.com. [dostęp 2010-09-06].
• Polscy Sprawiedliwi wśród Narodów Świata ( ang. ). [dostęp 2010-09-06].
• Strona poświęcona pamięci Polaków zamordowanych przez Niemców za pomaganie Żydom . www.zyciezazycie.pl. [dostęp 2010-09-06].
• Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata: Strona oficjalna . www.sprawiedliwi.org. [dostęp 2010-09-06].
• Strona polskiego wydania Księgi Sprawiedliwych wśród Narodów Świata . www.ksiega-sprawiedliwych.pl. [dostęp 2010-09-06].
• Piotr Zychowicz. Do Izraela z bohaterami: Wystawa pod Tel Awiwem pokaże, jak Polacy ratowali Żydów . „Rzeczpospolita” (18-11-2009). [dostęp 2010-09-06].