Sasanka zwyczajna
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	Euphyllophyta
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Rząd :	jaskrowce
Rodzina :	jaskrowate
Rodzaj :	sasanka
Gatunek :	sasanka zwyczajna
Nazwa systematyczna
Pulsatilla vulgaris Mill. Gard. Dict., ed. 8. [unpaged]. 1768
Kategoria zagrożenia
Kategoria zagrożenia w Polsce ( CzK ) EX EW CR EN VU LR Kategoria: wymarły na wolności

Gatunek trujący

Jedna z odmian ogrodowych

Owocostany

Sasanka zwyczajna (Pulsatilla vulgaris) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych . Niegdyś występowała w Polsce w środowisku naturalnym (ostatnio podawana tylko z Lubeszczyzny )^[2], jednakże już prawdopodobnie wymarła na naturalnych stanowiskach. Jest natomiast często uprawiana. Oprócz typowego gatunku w uprawie występują jej mieszańce określane często nazwą sasanka ogrodowa (Pulsatilla ×hybrida) i często mylone z sasanką zwyczajną^[2]

Systematyka i zmienność

• Według nowszych ujęć taksonomicznych gatunek ten włączony został do rodzaju Anemone i ma nazwę Anemone pulsatilla L. Sp. pl. 1:539. 1753 ^[3].
• Tworzy mieszańce z sasanką otwartą , s. wiosenną i s. łąkową ^[2].

Morfologia

Łodyga

Owłosiony długimi, srebrzystymi włosami głąbik , po przekwitnięciu znacznie się wydłuża. Pod ziemią roślina posiada silne i rozgałęzione kłącze z którego wyrasta kilka łodyg.

Liście

Liście odziomkowe w rozetce, blisko ziemi. W zależności od podgatunku pojawiają się przed, po lub w czasie kwitnienia. Dopiero w pełni lata są całkowicie rozwinięte. Są dwu- lub trzykrotnie pierzaste , jedwabisto owłosione, później łysiejące.

Kwiaty

Jeden, duży, szczytowy, fioletowy kwiat na łodydze , zwieszający się w dół. Czasami spotyka się kwiaty o białej barwie. Kwiaty są charakterystycznie filcowate po zewnętrznej stronie. Okwiat z zewnątrz kosmkowo owłosiony, prawie dwa razy dłuższy od żółtych pręcików . Nie jest zróżnicowany na kielich i koronę . Kwiaty o długości 5 – 6 cm są początkowo dzwonkowate, później rozpostarte.

Owoce

Po przekwitnięciu owocostan , zawierający niełupki wygląda jak puchata kula. Niełupka, o długości ok. 3,5 cm zrośnięta jest z odstająco, jedwabiście owłosioną szyjką słupka ^[4].

Biologia i ekologia

• Bylina . Kwitnie od marca do początku maja. Nasiona rozsiewane przez wiatr.
• Siedlisko : występowała na suchych łąkach , w suchych lasach sosnowych, na słonecznych zboczach. Roślina światłolubna ( heliofit ).
• Cała roślina jest lekko trująca . Powoduje pobudzenie i paraliż ośrodkowego układu nerwowego, mdłości i odurzenie^[5]
• Liczba chromosomów 2n=16,32^[2].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową .

Kategorie zagrożenia gatunku:

• Kategoria zagrożenia w Polsce wg Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[6]: Ex (wymarły i zaginiony).
• Kategoria zagrożenia w Polsce wg Polskiej Czerwonej Księgi Roślin : EX (wymarły).

Zastosowanie i uprawa

• Roślina ozdobna . Ze względu na to, że kwitnie wczesną wiosną, jest często sadzona w ogródkach przydomowych, zwłaszcza w ogrodach skalnych ^[7]. Ozdobna jest również po przekwitnięciu. Nadaje się na rabaty i do ogródków skalnych.
• Uprawiana jest zazwyczaj z nasion, bardzo łatwo rozmnaża się też przez podział rozrośniętych kęp^[8]. Wymaga gleb lekkich i dobrze wapnowanych oraz stanowiska słonecznego, lub nieco tylko zacienionego^[8]. Po kilku latach bryła korzeniowa ulega nadmiernemu zagęszczeniu, należy ją wówczas wykopać i przerzedzić.

Przypisy

Bibliografia