Skalnica tatrzańska
Skalnica tatrzańskaOkaz z dojrzałymi owocami Skalnica tatrzańska (Saxifraga wahlenbergii Ball) –
gatunek
rośliny należący do rodziny
skalnicowatych
. Jest
endemitem
Karpat Zachodnich
. Występuje na
Wielkim Choczu
,
Małej Fatrze
, w
Tatrach
i w
Tatrach Niżnich
. Poza tym obszarem nigdzie więcej na świecie nie rośnie w środowisku naturalnym. W Tatrach występuje w całym paśmie, głównie w wyższych położeniach (do 2540 m), w dół schodzi wzdłuż potoków do 880 m n.p.m.[2]. Gatunkową, łacińską nazwę nadano roślinie dla uczczenia szwedzkiego botanika
Görana Wahlenberga
, który był autorem pierwszego opisu flory Tatr. Morfologia- Pokrój
-
Roślina darniowa
, jej pędy tworzą dość gęste skupienia. Roślina owłosiona słabo, bez gruczołów. Kilkukomórkowe włoski są szczególne, ponieważ górny ich odcinek jest walcowaty (u innych gatunków główka jest krótka i gruba), występują zwłaszcza na młodych liściach i kielichach[2].
-
Łodyga
- Ze zwartej poduszki liści wyrastają do góry pojedyncze łodygi kwiatowe. Osiągają wysokość zaledwie do 10 cm. Zwykle nie posiadają one liści, albo mają tylko kilka małych listków, ustawionych
skrętolegle
.
-
Liście
- Żywozielone, gęsto osadzone listki o długości 6–10 mm wyrastają
skrętolegle
tuż przy ziemi, tworząc poduszkę. Są one dość grube, mięsiste, zwężające się ku nasadzie. Cechą charakterystyczna jest ich kształt; są 3–5 klapowe, o odcinkach wydłużonych i tępych. Pod żywymi listkami zwykle jest pościółka z listków uschniętych.
-
Kwiaty
- Pędy kwiatowe wyrastają wyłącznie z kątów liści. Na ich wierzchołkach wyrasta kilka białych kwiatków (czasami tylko jeden). Mają one promienistą, pięciopłatkową
koronę
. Płatki korony są 2–3 razy dłuższe od działek
kielicha
. Wewnątrz korony 10 dużych
pręcików
,
słupek
jeden z dwoma szyjkami, więcej niż do połowy zrosły z dnem kwiatowym.
-
Owoc
-
Torebka
pękająca na szczycie. Nasiona bardzo drobne, czarne.
Biologia i ekologia-
Bylina
. Roślina zakwita, jak na tatrzańskie warunki bardzo wcześnie – w niższych partiach gór nawet w kwietniu. W wyższych partiach gór później – dopiero po stopieniu śniegu. Rośnie w skupiskach, co jest jednym z rodzajów przystosowań roślin wysokogórskich do surowych warunków środowiska. Takie bliskie przyleganie roślinek do siebie chroni je przed silnymi wiatrami, zmniejsza parowanie wody i umożliwia lepsze wykorzystanie ciepła nagrzanej ziemi.
- Roślina górska,
chamefit
. Nie jest wymagająca, jeśli chodzi o podłoże – rośnie zarówno na wapieniach, jak i granitowym podłożu, częściej na wapieniach. Występuje zazwyczaj w miejscach bardziej wilgotnych, unika miejsc wystawionych na dużą ekspozycję słoneczną. Spotkać ją można na wilgotnych obrzeżach
piargów
, w cieniu skał, na obrzeżu lasów, w
żlebach
, w szczelinach skalnych i na półkach skalnych. Wykazuje dosyć dużą zmienność form w zależności od warunków środowiska.
- W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych
gatunek charakterystyczny
dla zespołu Saxifragetum wahlenbergii[3].
Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2009-06-26].
- ↑ 2,0 2,1 Stanisława Pawłowska. Skalnica Wahlenberga, jedna z najciekawszych roślin naszej flory. „Wiadomości Botaniczne”. 12, 4: 283-288 (1968).
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
Bibliografia- Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. .
- Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. .
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Inne hasła zawierające informacje o "Skalnica tatrzańska":
Widmo Brockenu
...
Ziołorośla
...
Śnieżne Kotły
...
Linia wiecznego śniegu
...
Polska Czerwona Księga Roślin
...
Marian Smoluchowski
...
Województwo nowosądeckie
...
Jan Kasprowicz
...
Seweryn Goszczyński
...
Góry Dynarskie
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Skalnica tatrzańska":
211. Kształtowanie się szaty roślinnej Polski (plansza 3)
zachowało się zaledwie kilka reliktów trzeciorzędowych. Są to: ostróżka tatrzańska, goździk leśny, Skalnica tatrzańska. Tatry Zachodnie, Pieniny i Wyżyna Krakowsko–Częstochowska to obszary na których ...
027b. Ssaki – sukces złożoności (plansza 28)
...
Sieć osadnicza Polski (plansza 26)
...
|