Ethel Greenglass Rosenberg (
28 września
1915
-
19 czerwca
1953
, więzienie Sing-Sing,
USA
) i Julius Rosenberg (
12 maja
1918
r. -
19 czerwca
1953
r., więzienie Sing-Sing, USA) – amerykańskie małżeństwo, związane z
Partią Komunistyczną USA
, oskarżone, osądzone i skazane na
śmierć
za
szpiegostwo
na rzecz
Związku Radzieckiego
i przekazywanie radzieckim
agentom
tajemnic dotyczących broni nuklearnej. Winę Rosenbergów potwierdziła dokumentacja ujawniona ostatnio w Rosji.
Małżeństwo do końca utrzymywało o swojej niewinności. Ethel, której proponowano mniejszą karę w zamian za przyznanie się do winy, nie zgodziła się. Osierocili dwóch synów - Michaela i Roberta.
Wyrok śmierci na
krześle elektrycznym
wykonano w więzieniu Sing-Sing. Proces ten stał się pretekstem do jednej z większych ogólnoświatowych komunistycznych kampanii propagandowych pod hasłem "obrony niewinnie skazanych". Zarzuty postawione Rosenbergom zostały potwierdzone materiałami zebranymi przez
projekt Venona
. W
1995
r.
CIA
ujawniła meldunki sowieckiego wywiadu nt. roli Rosenbergów, a w
1997
r. dawny oficer tego wywiadu i rezydent radziecki w Waszyngtonie
Aleksander Fieklisow
przyznał, że Julius Rosenberg był jego agentem. Także w swojej autobiografii Chruszczow potwierdził, że żadna inna pojedyncza osoba nie przyczyniła się do rozwoju sowieckiego programu atomowego tak jak Juliusz i Ethel Rosenbergowie.
Według Fieklisowa, Julius Rosenberg był jego najbardziej oddanym i cennym źródłem, dostarczając mu tysięcy ściśle tajnych raportów z firmy Emerson Electric Manufacturing Co (w firmie tej pracował jako mechanik Dawid Greenglass, brat Ethel), w tym kompletny zapalnik zbliżeniowy (ang. proximity fuse). Taki zapalnik został użyty przez Związek Radziecki przy zestrzeleniu samolotu U-2 pilotowanego przez
Francisa Gary'ego Powersa
. Pod kierownictwem Fieklisowa, Julius Rosenberg zwerbował dla KGB kilku innych agentów, m. in. Joela Barra, Al Saranta, Williama Perla i Mortona Sobella.
Małżeństwo Rosenbergów było tylko pośrednikami w przekazywaniu tajemnic dotyczących bomby atomowej – same informacje nt. bomby przekazywał im inny
komunista
, emigrant z Niemiec, fizyk
Klaus Fuchs
, który uczestniczył w pracach nad
projektem "Manhattan"
i został zdemaskowany w
1950
r. Po 9 latach więzienia wyjechał on do
NRD
, gdzie zmarł w latach 80.
Postać Ethel pojawia się w spektaklu
Tony'ego Kushnera
Anioły w Ameryce
.
Linki zewnętrzne
