Aktinidia (Actinidia Lindl.) –
rodzaj
drzewiastych
pnączy
należący do rodziny
aktinidiowatych
. Występują w
klimacie umiarkowanym
.
Gatunkiem typowym
jest Actinida callosa L.[2]. Owoce (
jagody
)
aktinidii smakowitej
i
aktinidii chińskiej
oraz ich mieszańców znane są pod nazwą kiwi.
Morfologia
Owijające się wokół podpór drewniejące
pnącza
o sezonowym ulistnieniu[3]. Mają pędy o długich międzywęźlach i pojedncze liście. Zazwyczaj zarówno pędy, jak i liście porośnięte są szczeciniastymi
włoskami
. Przeważnie występuje
dwupienność
. Kwiaty o białych, zielonych lub czerwonawych płatkach korony.
Owocem
jest mięsista, owalna
jagoda
z licznymi nasionami.
Systematyka
-
Synonimy
[4]
Heptaca Lour., Kalomikta Regel, Trochostigma Siebold & Zucc.
- Pozycja systematyczna wg
APweb
(aktualizowany system
system APG III
z 2009)
Należy do rodziny
aktinidiowatych
Actinidiaceae, która wraz z
siostrzaną
rodziną Roridulaceae należą do rzędu rzędu
wrzosowców
wchodzącego w skład grupy
astrowych
(asterids) w obrębie
dwuliściennych właściwych
(eudicots)[1].
- Pozycja w
systemie Reveala
(1993-1999)
Gromada
okrytonasienne
(Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa
Rosopsida
Batsch, podklasa
ukęślowe
(Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Ericanae Takht., rząd aktinidiowce (Actinidiales Takht. ex Reveal), rodzina
aktinidiowate
(Actinidiaceae Hutch.), podrodzina Actinidioideae Gilg in Engl. & Prantl, plemię Actinidieae Gilg in Engl. & Prantl., rodzaj aktinidia (Actinidia Lindl.)[5].
- Wybrane gatunki
Istnieją 94
gatunki
aktinidii, z których następujące są uprawiane dla
owoców
:
Stworzono także wiele mieszańców poprzez krzyżowanie niektórych gatunków.
Zastosowanie
- Owoce kiwi są spożywane na surowo. Można spożywać je w całości, razem ze skórką, która jest bogatym źródłem witamin.
- Surowe owoce zawierają
peptydazę
(aktynidinę lub
papainę
), która może wywoływać
alergie
u ludzi. Szczególnie dla osób uczulonych na
papaję
lub
ananasy
owoce kiwi nie są wskazane.
Przypisy
Linki zewnętrzne