Kwas foliowy
Ogólne informacje
Nomenklatura systematyczna ( IUPAC ):
kwas (2S)-2-4-[(2-amino-4-okso-1H-pterydyn-6-ylo)metylamino]benzoilo]amino]pentanodiowy
Inne nazwy	folacyna, folan, kwas pteroiloglutaminowy, witamina B9, witamina B11, witamina M
Wzór sumaryczny	C19H19N7O6
SMILES	OC(=O)CCC(C(O)=O)NC(=O)c2ccc(cc2) NCc3nc1c(nc3)nc(N)nc1O
Masa molowa	441,41 g / mol
Wygląd	pomarańczowożółty, krystaliczny proszek
Identyfikacja
Numer CAS	59-30-3
PubChem	6037[1]
DrugBank	DB00158[2]
Właściwości Gęstość i stan skupienia g/cm3 ; stały Temperatura topnienia 250 °C (rozkład)
Niebezpieczeństwa
MSDS	Zewnętrzne dane MSDS
NFPA 704	2 2 0
Zwroty ryzyka	Nieprawidłowy zwrot
Zwroty bezpieczeństwa	Nieprawidłowy zwrot
Numer RTECS	LP5425000
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja
ATC	B03

Kwas foliowy (folacyna, witamina B₉, witamina M, witamina B₁₁, ATC : B 03 BB ) – witamina z grupy B. Występuje w żywności w postaci folianów, dlatego często termin witamina B₉ utożsamia się z całą grupą związków (ustalono, że może istnieć teoretycznie ok. 150 rozmaitych form kwasu foliowego; w przyrodzie jest ich nieco mniej, bo około 20 rodzajów). Nazwa kwasu pochodzi od łacińskiego słowa folium ("liść").

Rola w organizmie

Kwas foliowy reguluje wzrost i funkcjonowanie komórek; wpływa dodatnio na system nerwowy i mózg , decyduje o dobrym samopoczuciu psychicznym; zapobiega uszkodzeniom tzw. cewy nerwowej u rozwijającego się w łonie matki dziecka, ma pozytywny wpływ na wagę i rozwój noworodków; bierze udział w zachowaniu materiału genetycznego , w przekazywaniu cech dziedzicznych komórek, reguluje ich podział; usprawnia funkcjonowanie układu pokarmowego , uczestniczy w tworzeniu soku żołądkowego, zapewnia sprawne działanie wątroby , żołądka i jelit; jest czynnikiem antyanemicznym, pobudza procesy krwiotwórcze, czyli powstawanie czerwonych krwinek ; chroni organizm przed nowotworami (szczególnie rakiem macicy).

Skutki niedoboru

• zahamowanie wzrostu i odbudowy komórek w organizmie
• mała ilość czerwonych ciałek we krwi, tzw. anemia megaloblastyczna (makrocytowa)
• uczucie przemęczenia i kłopoty z koncentracją
• stany niepokoju, lęku, depresja , nadmierna drażliwość
• bezsenność, roztargnienie, problemy z pamięcią
• zaburzenia w trawieniu i we wchłanianiu składników odżywczych, niedożywienie, biegunka, zmniejszony apetyt, obniżona masa ciała
• stany zapalne języka oraz błony śluzowej warg, bóle głowy, kołatanie serca, przedwczesna siwizna
• u dzieci i młodzieży zahamowanie wzrostu.

Prawidłowa podaż kwasu foliowego jest niezwykle istotna u kobiet w ciąży. W celu profilaktyki wad cewy nerwowej u płodu, zaleca się przyjmowanie 0,4 mg kwasu foliowego dziennie, przez okres począwszy od trzech miesięcy przed planowaną ciążą, aż do 12 tygodnia. W praktyce, ze względu na duży odsetek ciąż nieplanowanych, zaleca się, aby wszystkie kobiety w wieku rozrodczym, przyjmowały stale doustną suplementację kwasu foliowego w dawce 0,4 mg. U kobiet, które urodziły już jedno dziecko z wadą cewy nerwowej, zaleca się profilaktykę dawką 5 mg kwasu foliowego na dobę.

Skutki nadmiaru

Kwas ten nie jest toksyczny dla ludzi, ale jego zwiększone dawki mogą powodować bezsenność, rozdrażnienie.

Źródła w pożywieniu

Znajduje się w liściastych warzywach, szczególnie zielonolistnych (sałata, szpinak, kapusta, brokuły, szparagi, kalafiory, brukselka) a także w pomidorach, grochu, fasoli, soczewicy, soi, burakach, orzechach, słoneczniku, drożdżach piwnych , wątrobie, żółtku jajka, pszenicy, pomarańczach, bananach, awokado. W wielu krajach (nie w Polsce) kwasem foliowym wzbogaca się chleb.

Wchłanianie przez organizm

• Czynniki polepszające wchłanianie: kompleks witamin B , witamina B6 , kwas para-aminobenzoesowy ( PABA ), witamina B12 , witamina H , witamina C
• Czynniki pogarszające wchłanianie: światło , alkohol , wysoka temperatura , środki antykoncepcyjne

Preparaty

• Acidum Folicum – tabletki 5 i 15 mg
• Acifolic – tabletki 0,4 mg ( OTC )
• Folacid – tabletki 0,4 mg (OTC) oraz 5 i 15 mg
• Folifem – tabletki 0,4 mg (OTC)
• Folifort – tabletki 5 i 15 mg
• Folik – tabletki 0,4 mg (OTC)
• Folovit – tabletki 0,4 mg (OTC)
• IQ aktiv – tabletki musujące (86 g)
• Kwas Foliowy – tabletki 0,4 mg (OTC)

Zobacz też

• antagoniści kwasu foliowego

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Sciencelab: karta charakterystyki kwasu foliowego
• Denis Campbell: Gdy kwas foliowy szkodzi ( pol. ). Onet.pl (za The Guardian), 25.11.2009. [dostęp 2009-11-26].