Felipe González Márquez (ur.
5 marca
1942
w
Dos Hermanas
),
hiszpański
polityk socjalistyczny, sekretarz generalny
Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej
w latach
1974
-
1997
,
premier
Hiszpanii w latach
1982
-
1996
Początki kariery
Absolwent prawa na uniwersytecie w Sewilli, specjalizował się w
prawie pracy
. W
1963
r. przystąpił do miejscowej organizacji PSOE (wówczas partii nielegalnej), przyjmując pseudonim Isidoro.
Na 13. emigracyjnym kongresie partii w
Suresnes
(
Francja
) w
1974
został wybrany sekretarzem generalnym PSOE, zastępując na tym stanowisku Rodolfo Llopisa. To pod jego przywództwem partia socjalistyczna rozpoczęła proces odchodzenia od doktryny
marksistowskiej
.
W pierwszych demokratycznych wyborach parlamentarnych w
1977
uzyskał mandat deputowanego do
Kortezów
, stając się liderem głównej partii opozycyjnej. Powtórzył sukces w
1979
, stając na czele 121 socjalistycznych deputowanych.
Premier Hiszpanii
Po historycznym zwycięstwie PSOE w wyborach parlamentarnych
20 października
1982
(socjaliści dostali 48,3 proc. głosów i uzyskali 202 mandaty – była to pierwsza w demokratycznej historii Hiszpanii większość absolutna jednej partii) został wybrany premierem, mianując Alfonso Guerrę swoim zastępcą. Później zwyciężył jeszcze w wyborach w
1986
,
1989
i
1993
, poza ostatnimi zdobywając większość bezwzględną.
Prowadził liberalną politykę ekonomiczną, łącząc ją z lewicowymi reformami socjalnymi. Podczas jego rządów zmodernizowano kraj i przemysł, upowszechniono edukację, opiekę zdrowotną i ubezpieczenia społeczne, unowocześniono infrastrukturę (przy okazji jednak znacznie zwiększając dług publiczny). Przeprowadził niezmiernie ważną, po wielu latach wojskowej dyktatury, modernizację armii i jej zbliżenie do społeczeństwa, co oddaliło ciągły lęk przed nowym zamachem stanu. Nie zlikwidował powszechnej służby wojskowej, argumentując, że armia zawodowa byłaby wojskiem "najemników", "gwardią pretoriańską" złożoną przede wszystkim z osób z nizin społecznych.
Bronił otwarcia kraju na zagranicę i promował bliskie kontakty z
Europą
,
USA
i
Ameryką Łacińską
. Poparł przystąpienie Hiszpanii do
NATO
, organizując w
1986
referendum
w tej sprawie, mimo że podczas rządów swojego poprzednika Leopoldo Calvo Sotelo sprzeciwiał się członkostwu w pakcie. Za jego rządów w
1985
Hiszpania przystąpiła do
Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
. Poparł interwencję aliantów podczas
pierwszej wojny w Zatoce Perskiej
w
1991
– wysłał tam hiszpańskie wojska i zapewnił wsparcie logistyczne (siły międzynarodowe wykorzystały porty i lotniska hiszpańskie, z tych ostatnich startowały samoloty
B-52
, bombardujące cele naziemne w
Iraku
).
Za kadencji Gonzáleza odbyły się
Letnie Igrzyska Olimpijskie
w
Barcelonie
oraz
Expo
w Sewilli, w tym samym
1992
roku, co stanowiło dobitne potwierdzenie modernizacji państwa i stabilizacji hiszpańskiej demokracji.
Jednocześnie musiał sobie jednak radzić z wewnętrznymi niepokojami społecznymi – doszło do pierwszych po przemianach politycznych
strajków generalnych
, co było powodem rozbratu PSOE z centralą
związków zawodowych
UGT (utworzonych przez
Pablo Iglesiasa
, współzałożyciela PSOE) oraz zerwaniem prywatnej przyjaźni Gonzáleza z Nicolasem Redondo, jego protektorem na kongresie w Suresnes.
Podczas ostatniego etapu jego rządów na jaw wyszły liczne skandale korupcyjne: Flick (nielegalne finansowanie PSOE), tajnych funduszy (na które szły pieniądze przeznaczone na walkę z terroryzmem), Filesa (przedsiębiorstwa Filesa, Matesa i Time-Export nielegalnie finansowały PSOE), Ibercorp, nielegalnych prowizji przy budowie
szybkiej kolei
AVE
, afery Juana Guerry (brata Alfonso Guerry) i Luisa Roldana (szefa
Guardia Civil
). Szokiem było też ujawnienie afery
GAL
, firmowanych i finansowanych przez państwo "szwadronów śmierci", o zorganizowanie których oskarżono urzędników państwowych i ministrów. Pomimo takiego nagromadzenia skandali González zawsze zaprzeczał swojemu zaangażowaniu w afery, a nawet jakiejkolwiek o nich wiedzy.
Pod koniec rządów sytuacja gospodarcza kraju daleka była od ideału: 3,5 milionów bezrobotnych, 5,5% deficytu i dług w wysokości 60 miliardów
peset
(360 milionów
euro
).
Klęska wyborcza i polityczna emerytura
W
1996
PSOE poniosła w wyborach parlamentarnych porażkę z
Partido Popular
, której przywódcą był
José María Aznar
. Rok później na 34. kongresie partii González złożył rezygnację ze stanowiska sekretarza generalnego i został zastąpiony przez
Joaquina Almunię
.
Pozostał deputowanym z listy
madryckiej
aż do wyborów w
2000
, kiedy startował z rodzinnego miasta. W
2004
wycofał się z polityki.