Zdzisław Truskolaski herbu
Ślepowron
(ur.
1899
, zm.
1949
) - polski malarz ekspresjonista związany z
Jasłem
i
Krosnem
. Syn Alfreda, wnuk Henryka, mąż Jadwigi Dymnickiej.
Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata
. Jego wuj to
Gustaw Truskolaski
.
Ukończył szkołę w
Jaśle
, w
1919
wstąpił do
Akademii Sztuk Pięknych
w
Krakowie
. Po roku porzucił Akademię, jak sam pisał "z niechęci do studiów tego typu, a zwłaszcza widząc marne wyniki końcowe kolegów, którzy Akademię ukończyli".
W
1923
powrócił do Krakowa zarabiając projektami "ornamentyki opartej na elemencie dotychczas nieznanym, tj. natężeniu kierunkowym czarno-białym". Zarabiał wówczas głównie malując portrety w Krakowie i w Zakopanem. Tam też poznaje
Stanisława Ignacego Witkiewicza
.Truskolaski mieszka przez pewien czas u Witkiewicz, który nazywa go swoim uczniem - patrz Sta.I.Witkiewicz, Listy do żony, 1928-1931, PIW W-wa, 2007 r. Po wpływem Witkiewicza Truskolaski maluje dwa portrety Janiny Brzostowskiej. W tym czasie ukończył studia na UJ i otrzymał
absolutorium
z historii malarstwa i literatury.
W
1937
odbyła się wystawa prac w IPS w Warszawie i we Lwowie w Związku Artystów Plastyków. Mając obiecaną wystawę w
1940
w lipcu w warszawskim IPS wysyła swoje prace w
1939
do Warszawy, prace te prawdopodobnie bezpowrotnie zaginęły. Podczas wojny dalej intensywnie pracuje. W
1944
Niemcy niszcząc i okradając Jasło wykradli lub zniszczyli wszystkie jego obrazy. Po wysiedleniu z Jasła mieszkał z rodziną w
Krośnie
. Utworzył tam Oddział Związku Zawodowego Artystów Plastyków (w
1944
liczący 24 osoby) i prowadzi Szkołę Malarstwa. W
1945
roku organizuje pierwszą po wojnie na ziemiach polskich wystawę prac ZZAP, której katalog wymienia 64 prace 19 malarzy. Dokonania te nie byłyby możliwe bez subwencji (minister Kultury i Sztuki w
1946
przyznał 10 000 zł miesięcznej subwencji na założenie i prowadzenie szkoły malarstwa).
Zdzisław Truskolaski dużo pisze i publikuje: O krytyce malarskiej, Teoria barw, Próba syntezy, O świadomości malarskiej i wiele innych. Prace teoretyczne zamieszcza w wydawanym przez ZZAP piśmie Sztuka i Życie. Tam też znajdują się opinie Truskolaskiego o pracach kolegów i recenzje z wystaw.
Truskolaski wystawiał swoje prace na wielu wystawach: w
1945
w Krośnie, w
1946
w krakowskiej TPSzP, w
1947
w Rzeszowie (Wystawa Wiosenna ZPAP), w
1949
w
Łańcucie
(wystawa ZPAP), w lutym
1949
w Rzeszowie. Po śmierci Truskolaskiego największą wystawę zorganizowało Muzeum Okręgowe w Krośnie w
1979
. Prace jego wystawiane były również w
1986
na wystawie malarstwa polski południowo-wschodniej w Rzeszowie, a w marcu
1997
na wystawie w galerii
KUL
w Lublinie. Ostania wystawa odbyła się w
Sandomierzu
(
2007
, sierpień) (
Wojciech Weiss
,
Jan Cybis
,
Piotr Potworowski
i inni). Obecnie jego obrazy znajdują się w muzeach w Krośnie, w Rzeszowie, w Krakowie oraz w zbiorach prywatnych.
Źródła:
- Profile- 1978, nr 12, s.22-23
- www.ztruskolaski.pl