Knieć błotna
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	Euphyllophyta
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Rząd :	jaskrowce
Rodzina :	jaskrowate
Rodzaj :	knieć
Gatunek :	knieć błotna
Nazwa systematyczna
Caltha palustris L. Sp. Pl. 1: 558. 1753
Synonimy
Caltha polypetala Hochst. ex Lorent

Gatunek trujący

Morfologia

kwitnąca knieć błotna

Knieć błotna, kaczeniec, kaczyniec, kaczyniec błotny^[2] (Caltha palustris L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych . Jest szeroko rozprzestrzeniona na całej półkuli północnej: występuje w całej niemal Europie , Azji i Ameryce Północnej ^[3]. W Polsce jest pospolita na bagnistych łąkach i w niższych partiach gór.

Morfologia

Pokrój

Roślina trwała o grubym, niemal bulwiastym kłączu . Na kłączu tym jesienią powstają pąki , z których wczesną wiosną wyrasta pęd nadziemny.

Łodyga

Do 50 cm długości^[2], lekko pokładająca się lub wzniesiona, rozgałęziona, gruba, pusta i naga.

Liście

Duże, nerkowate , słabo karbowane, nagie, mięsiste i błyszczące. Liście odziomkowe na długich ogonkach, liście łodygowe na krótszych lub siedzące.

Kwiaty

Na szczytach rozgałęzionych łodyg rozwija się po kilka żółtych kwiatów o średnicy do 4 cm. Każdy posiada pięć płatków, niekiedy zabarwionych zielonkawo od spodu, bardzo liczne pręciki i 5-8 słupków . Roślina miododajna , nektar powstaje w miodnikach u nasady słupków.

Owoce

Wielomieszki z krótkim dzióbkiem zawierające nasiona .

Biologia i ekologia

Bylina , hemikryptofit . Kwitnie od marca do maja lub czerwca. Rośnie na wilgotnych łąkach , brzegach strumieni, w rowach i lasach łęgowych . W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Calthion ^[4]. Knieć wabi owady nektarem , specjalnymi plamami i rysunkami, które mogą być zauważone tylko przez oczy owadów, reagujące na światło ultrafioletowe . Roślina trująca . Świeże ziele zawiera anemoninę , która w większych ilościach jest toksyczna. Roślina nie jest zjadana przez bydło. Jeśli znajdzie się w paszy w niewielkiej ilości – nie działa szkodliwie lecz mlekopędnie. Działanie szkodliwe znika podczas suszenia siana wskutek rozkładu związków szkodliwych^[5]. Liczba chromosomów 2n = 16, 24, 32, 56^[6].

Zmienność

Występuje w Polsce w 3 podgatunkach^[7]:

• knieć błotna górska (Caltha palustris L. subsp. laeta (Schott, Nyman & Kotschy) Hegi, przez niektórych botaników uważana za oddzielny gatunek – knieć górską Caltha laeta Schott, Nyman & Kotschy. Dojrzałe, ale jeszcze nie otwarte mieszki są stulone i wyprostowane, na końcu nagle zwężone w krótki dzióbek^[8].
• knieć błotna rożkowata Caltha palustris L. subsp. cornuta (Schott, Nyman & Kotschy) Hegi (synonim Caltha cornuta Schott, Nyman & Kotschy). Ma liście trójkątnienerkowate, szersze niż dłuższe, mieszki silnie esowato wygięte ina końcu tworzące odgięty na zewnątrz dzióbek^[6].
• knieć błotna typowa (Caltha palustris L. subsp. palustris)

Zastosowanie

• W agrotechnice roślina wskaźnikowa nadmiernego uwilgotnienia i potrzeby melioracji . Zwalczana na łąkach wczesnym koszeniem, uniemożliwiającym wydanie nasion oraz osuszaniem^[5].
• Jest czasami uprawiana jako roślina ozdobna, szczególnie nadająca się na obrzeża oczek wodnych^[9]. Nie ma wymagań co do gleby, ważne jest tylko by była ona stale podmokła, stanowisko powinno być słoneczne^[9]. Rozmnaża się przez wysiew nasion jesienią, lub przez podział rozrośniętych kęp (najlepiej jesienią).

Przypisy