Komórki tuczne (mastocyty) – komórki
tkanki łącznej
oraz
błon śluzowych
, mające okrągły lub owalny kształt[1], powstające z prekursorów
szpikowych
(prawdopodobnie tych samych, co
bazofile
), do miejsca ostatecznego osiedlenia docierają wraz z
krwią
. Najczęściej można spotkać je w okolicy niewielkich naczyń krwionośnych w narządach stykających się ze środowiskiem zewnętrznym.
Jądro komórkowe
jest niewielkie,
chromatyna
skondensowana,
aparat Golgiego
jest dobrze rozbudowany, pozostałe
organella
są słabo rozwinięte. W
cytoplazmie
znajdują się liczne, ciemne, zasadochłonne ziarna, mające właściwość metachromazji.
Błona komórkowa
tworzy liczne
mikrokosmki
. Ziarnistości mastocytów są bogate w
histaminę
i
heparynę
. Ponadto pobudzone wydzielają
prostaglandyny
i
cytokiny
(np.
interleukinę 4
i
TNF-α
). Zawierają również
proteazy
(np. tryptazę lub chymazę). Na ich powierzchni znajduje się receptor FcεRI wiążący
przeciwciała
IgE. Mastocyty zostały odkryte i opisane po raz pierwszy przez
Paula Ehrlicha
w 1876 roku.
Są składnikiem
układu immunologicznego
i biorą udział w obronie organizmu przed
pasożytami
,
bakteriami
i innymi drobnoustrojami. Ich główną rolą jest wywoływanie lokalnego
stanu zapalnego
(m.in.
alergie
) w reakcji na obce substancje. W czasie nasilonych reakcji alergicznych substancje wydzielane w dużych ilościach przez mastocyty (degranulacja) wywołują objawy układowe, w tym
wstrząs anafilaktyczny
. Bezpośredni sygnał do degranulacji (degranulacja jest to gwałtowne wyrzucenie na zewnątrz zawartości ziaren) stanowi przyłączenie
antygenu
do
przeciwciał
znajdujących się na powierzchni błony komórkowej komórki tucznej. Innym sposobem uwalniania substancji jest uwalnianie ciągłe, nie wymagające aktywacji (w ten sposób są uwalnianie np. heparyna i histamina).
Substancje uwolnione przez mastocyt powodują degranulację składników istoty międzykomórkowej, poszerzenie kapilar, napływ
granulocytów
– skutkiem tego jest powstawanie stanu zapalnego.
Nadmierna proliferacja komórek tucznych jest przyczyną
mastocytozy
. W przebiegu tej choroby komórki tuczne gromadzą się w skórze (mastocytoza skórna) lub w narządach wewnętrznych (mastocytoza układowa). Ponadto u psów i kotów często występuje nowotwór komórek tucznych czyli mastocytoma.
Przypisy
