Na mapach: 49°43'56″N 20°42'52″E / 49.73222, 20.71444

Jezioro Rożnowskie
Jezioro Rożnowskie Jezioro Rożnowskie
Państwo	Polska
Rzeka	Dunajec
Rok rozpoczęcia budowy	1935
Rok uruchomienia	1941
Typ zapory	betonowa
Całkowita pojemność	193 mln m³
Powierzchnia	16 km²
Wysokość zapory	49 m
Głębokość	30-35 m
Funkcja	retencyjna, krajobrazowa, energetyczna, rekreacyjna
Jezioro Rożnowskie

Zapora w Rożnowie

"Małpia Góra" / "Małpia Wyspa"

Jezioro Rożnowskie, Zalew Rożnowski – zbiornik zaporowy w województwie małopolskim , powstały w wyniku spiętrzenia rzeki Dunajec , w celu wybudowania Elektrowni Rożnów .

Dane zbiornika wodnego

• powierzchnia: 1600 ha
• długość: 22 km
• maksymalna głębokość: 30–35 m
• wysokość lustra wody przy średnim stanie wody: 265 m n.p.m.
• pojemność całkowita 193 mln m³

Opis

Jezioro Rożnowskie powstało w wyniku spiętrzenia wód Dunajca na 80. km rzeki, w obrębie Pogórza Rożnowskiego . Położony jest na terenie powiatu nowosądeckiego , ok. 12 km na północ od Nowego Sącza , pomiędzy Kurowem i Tropiem . Dolina Dunajca tworzy na tym odcinku przełom, który od zachodu ograniczony jest Pasmem Łososińskim Beskidu Wyspowego , natomiast od wschodu wzniesieniami Pogórza Ciężkowickiego .

Jezioro Rożnowskie, zarysem przypominające nieregularne "S", liczy od 18 do 20 km długości, zależnie od stanu wody oraz średnio 1 km szerokości. Tylko w niektórych miejscach szerokość osiąga 2 km . Głębokość zbiornika zmienia się również w zależności od stanu wody - koło zapory wynosi około 30 m, ale w południowej części przy niskich stanach wody tworzą się płycizny i muliska. Cały zbiornik liczy od 16 do 20 km kwadratowych powierzchni.

Nieregularny kształt jeziora uwarunkowany jest morfologią doliny Dunajca . Silnie rozwiniętą linię brzegową cechują liczne półwyspy oraz zatoczki znajdujące się u ujścia potoków wpadających do Dunajca. Począwszy od zapory jezioro tworzy zakole o szerokości około 500 m, obramowane z lewej stokami zalesionej Ostrej Góry (459 m n.p.m.), a z prawej wzgórzem Łaziska (zwane też Łazy - 323 m n.p.m.). Dalej jezioro rozszerza się do 800 m w tzw. Ploso pod Zamkiem o atrakcyjnym pod względem krajobrazowym lewym brzegu, z prawej wzdłuż stromego brzegu biegnie droga Gródek nad Dunajcem - Rożnów . Z kolei następuje skręt na południe i przez silne zwężenie (250 m) między Tabaszową a Wiesiółką jezioro przechodzi w tzw. Rogate Ploso o silnie urozmaiconej linii brzegowej (półwyspy, zatoki - fiordy, wyspa Grodzisko, zwana "Małpią Wyspą"). Wyróżnia się tu głęboka Zatoka Bartkowska wnikająca w dolinę potoku Podolanka. Rozciągłość równoleżnikowa Rogatego Plosa liczy 4000 m, a południkowa 2000 m. Kończy się ono przewężeniem o szerokości 500 m, usytuowanym między półwyspem Koszarka a stokami góry Tabaszowej. Następna część jeziora to Szerokie Ploso ciągnące się od wspomnianego zwężenia do linii Tęgoborze - Zbyszyce na długości 6 km. Szerokie Ploso ma słabiej rozwiniętą linię brzegową, jest też mniej atrakcyjne pod względem krajobrazowym od północnych części. Górny odcinek jeziora na południe od Tęgoborza jest płytki i silniej zamulony, brzegi są tu płaskie i podmokłe.

Jezioro ulega stopniowemu zamulaniu w wyniku nanoszenia przez Dunajec i wpadające do niego potoki żwiru i mułów.

Zespół zbiorników wodnych Rożnów-Czchów jest jednym z głównych elementów zagospodarowania zasobów wód dorzecza Dunajca. Podstawowe funkcje zespołu zbiorników to:

• przeciwpowodziowa (polega na wyrównaniu przepływów i ochronie dna dolin przed powodziami, zmniejszenie fali powodziowej Dunajca i Wisły),
• energetyczna (wykorzystanie wody do produkcji energii elektrycznej oraz regulowanie dobowych wahań przepływów, wywołanych pracą elektrowni Rożnów ),
• zaopatrzenia w wodę,
• rekreacyjna i turystyczna,
• żeglugowa (wyrównując przepływy zbiorniki umożliwiają spływ na Dunajcu i żeglugę na Wiśle poniżej ujścia Dunajca).

Atrakcje turystyczne

Jezioro Rożnowskie jest atrakcyjnym turystycznie zbiornikiem wodnym. Rozwinięta linia brzegowa oraz strome, zalesione w dużej części brzegi sprawiają, że jest to miejsce o zróżnicowanym krajobrazie. Nad jeziorem znajduje się kilka miejscowości turystycznych i letniskowych: Tęgoborze , Znamirowice , Zbyszyce , Bartkowa , Gródek nad Dunajcem , Tabaszowa , Rożnów . W Znamirowicach znajduje się przystań jachtowa, w której można wypożyczyć sprzęt pływający. Dzięki powstałej kilka lat temu oczyszczalni ścieków w Nowym Sączu czystość wody w Jeziorze Rożnowskim poprawia się. Obecnie można kąpać się na całym jego obszarze. Dogodne miejsca do kąpieli z piaszczystą plażą znajdują się między innymi w Gródku nad Dunajcem.

Środowisko przyrodnicze

Na jeziorze znajduje się "Małpia Góra". Jest to wzgórze (dawniej grodzisko), które po zalaniu doliny Dunajca w 1942 roku stało się wyspą, a jest dziś obszarem szczególnej ochrony krajobrazu i rezerwatem ptaków. W rejonie jeziora co roku gnieździ się 165 gatunków ptaków, w tym tak rzadkie jak pojawiający się w rozlewiskach na pograniczu Gródka i Bartkowej bocian czarny .

Zobacz też

• Związek Gmin Jeziora Rożnowskiego
• Jezioro Czchowskie
• Sztuczne zbiorniki wodne w Polsce

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie satelitarne w Google maps
• Material portalu TVN24.pl

Bibliografia