Pedagogika społeczna to dyscyplina pedagogiczna zajmująca się badaniem warunków środowiskowych, w jakich przebiegają procesy wychowawczo - opiekuńcze człowieka od jego urodzenia do końca życia; w badaniach tych uwzględnia się przede wszystkim warunki społeczne, kulturowe, przyrodnicze i biopsychiczne. Ważnym zakresem zainteresowań p.s. są zagadnienia kompensacji wychowawczej i opiekuńczej, niezbędnej zwłaszcza w takich przypadkach losowych, jak sieroctwo lub złe warunki wychowania w rodzinie. Twórczynią szkoły naukowej w dziedzinie p.s. była w Polsce --> H. Radlińska.

1. Cechy pedagogiki społecznej jako nauki.

• Praktyczna: nauka stosowana - teoria praktycznego działania. Jako nauka gromadzi i wzbogaca wiedzę na temat środowiska i daje się wykorzystywać w działaniu.
• Prakseologiczna: skuteczne działanie - próbuje odpowiedzieć na pytanie: Jak działać skutecznie? Chodzi o rozwój człowieka - korzystne zmiany w człowieku i jego środowisku.
• Empiryczna: oparta na badaniach empirycznych (wnioskowanie indukcyjne). Teoria jest weryfikowana na podstawie badań empirycznych – uogólnienia.

'na usługach potrzeb społecznych: bada potrzeby społeczne i pokazuje obraz, środki zaradcze i projekty.

‘pedagogika dzieci i młodzieży : w centrum zainteresowania jest głównie młode pokolenie, ale także starsi przez pryzmat sytuacji dziecka.

2. Związek pedagogiki społecznej z innymi naukami. Pedagogika społeczna wyodrębniła się z pedagogiki ogólnej i jest łącznikiem pomiędzy naukami o rozwoju, wychowaniu, społeczeństwie, kulturze. Czerpie dorobek z innych nauk i najściślej współpracuje z: teorią wychowania , socjologią wychowania, socjologią kultury , psychologią społeczną , polityką społeczną .

3. Rozwój pedagogiki społecznej. Pedagogika społeczna rozwinęła się na zachodzie w połowie XIX wieku . W Polsce jej rozwój przypada na okres międzywojenny . Twórczynią pedagogiki społecznej jest Helena Radlińska .

4. Obszary zainteresowań pedagogiki społecznej.

• środowiska wychowania naturalnego – rodzina, grupy rówieśnicze;
• środowiska wychowania instytucjonalnego;
• rodzina ;
• sieroctwo - naturalne, społeczne;
• różne możliwości kompensacji sieroctwa:

‘poprzez rodzinne formy kompensacji,

‘poprzez instytucjonalne formy sierodztwa;

• dysfunkcjonalność rodziny – bezrobocie , bieda , problem alkoholowy, skłócona rodzina, przemoc ;
• sytuacja dziecka w rodzinach dysfunkcyjnych;
• obraz dzieciństwa współczesnych dzieci;
• problematyka czasu wolnego dzieci i młodzieży:

‘wartości wychowawczych,

‘patologii czasu wolnego;

• media i multimedia w życiu współczesnego człowieka:

‘wartości poznawcze, edukacyjne,

‘media jako zagrożenie;

• środowisko lokalne;
• edukacja międzykulturowa, np. Kurs Liderów Pedagogiki Międzykulturowej w Zakresie Edukacji Polsko-Wietnamskiej [1] ;
• wartości – system, jego zmiana;
• sądownictwo , policja , ośrodki zdrowia jako teren oddziaływań społeczno-wychowawczych.