Południowoafrykańska wojna graniczna
Zimna wojna
|
|
Data | 1965–1989 |
Miejsce | Terytorium
RPA
i
Angoli
|
Przyczyna |
zimna wojna
,
apartheid
w RPA, okupacja Namibii. |
Wynik | Wycofanie obcych wojsk (kubańskich, południowoafrykańskich) z
Angoli
, wojna domowa w Angoli, niepodległość
Namibii
|
|
Południowoafrykańska wojna graniczna (
ang.
South African Bushwar lub South African Border War) – konflikt trwający od
1966
do
1989
w Południowo-Zachodniej prowincji
RPA
(obecnie
Namibia
) i
Angoli
, zakończony wyparciem
Kubańczyków
z
Angoli
, oraz niepodległością
Namibii
. Zarzewia konfliktu można się doszukiwać od zakończenia
I wojny światowej
, kiedy to
Południowa Afryka
zaatakowała i podbiła
niemiecką Afrykę Południowo-Zachodnią
jako sprzymierzeniec
aliantów
.
Liga Narodów
dała wtedy
Związkowi Południowej Afryki
mandat nad tym terytorium.
Po
II wojnie światowej
, RPA nie oddało mandatu nad tym terytorium
ONZ
, zacieśniając związki z tym regionem. Rząd
RPA
chciał wcielić Afrykę Południowo-Zachodnią do swojego terytorium, ale nigdy tego oficjalnie nie zrobił. Jednakże teren ten
de facto
był jednym z krajów związkowych.
Początek wojny
Z powodu prowadzonej przez rząd
Południowej Afryki
polityki
apartheidu
,
SWAPO
w roku
1962
utworzyło zbrojne skrzydło swej organizacji (
PLAN
), w celu zbrojnego przeciwstawienia się rządowi. W połowie
lat 60.
SWAPO zbudowało swoje bazy w pobliskiej
Zambii
, skąd na teren Afryki Południowo-Zachodniej zaczęli przenikać jej żołnierze; dużymi grupami przedostawali się we wrześniu
1965
i ponownie w marcu 1966 roku. Pierwsza bitwa odbyła się
26 sierpnia
1966 roku, kiedy to doszło do wymiany ognia pomiędzy jednostkami
SAP
i helikopterami
SAAF
, a jednostkami SWAPO. Ten dzień stał się początkiem południowoafrykańskiej wojny granicznej.
Wojna kolonialna w Angoli i odkrycie kubańskich składów amunicji w pobliżu granicy SWA, przyczyniło się do walk pomiędzy RPA, a
Angolą
o przepompownie wody w Calueque, ważnego projektu, będącego owocem współpracy RPA z
Portugalią
. RPA przy wsparciu
USA
,
UNITA
i
FNLA
, dołączyła do tego konfliktu.
Pod koniec roku 1966 UNITA dołączyła do walki przeciwko portugalskim wojskom kolonialnym stacjonującym w Angoli, które były już uwikłane w konflikcie z
MPLA
FNLA. UNITA była głównie aktywna w południowo-wschodniej Angoli, podczas gdy MPLA i FNLA działały głównie w północnej części kraju.
Helikoptery z SAAF były z początku wysyłane do wspierania portugalskich wojsk kolonialnych w roku 1966. Wszystkie te czynniki przyczyniły się do uwikłania RPA w ten konflikt na długie lata.
W tym okresie lokalny oddział policji południowoafrykańskiej – SWAPOL (
ang.
South West African Police), wspierany przez helikoptery z SAAF, stał się największą formacją militarną na tym terenie. W późnych latach 60. zaczęto go nazywać
Koevoet
(
af.
Łom).
MPLA zadeklarowało niepodległość Angoli 11 listopada
1975
roku, a 26 lutego
1976
roku ostanie wojska portugalskie opuściły kraj.
Kubański
kontyngnet wojskowy przybył na zaproszenie MPLA w listopadzie
1975
roku po inwazji wojsk
RPA
w październiku
1975
na Angolę. W rezultacie RPA, przy wsparciu amerykańskiego
CIA
, zaczęła wspierać UNITĘ i FNLA przeciwko MPLA i jej sojusznikom.
W późnych latach 70., Południowa Afryka przeprowadzała na terenie Angoli,
Rodezji
(obecna Zambia i
Zimbabwe
),
Botswany
i
Mozambiku
liczne operacje wojskowe. Wmieszała się też ostatecznie w konflikt pomiędzy wspieraną przez nią UNITĘ a jej przeciwnikiem, organizacją MPLA, wspieraną głównie przez Kubańczyków.