Cukry proste (inaczej: monosacharydy) –
węglowodany
, w których strukturze występuje od 3 do 7 atomów
węgla
. Monosacharydy mogą występować w postaci pierścieniowej jeśli posiadają co najmniej 4 atomy węgla w cząsteczce.
Wszystkie cukry proste łatwo się krystalizują i są rozpuszczalne w wodzie. Są substancjami bezwonnymi, bezbarwnymi, na ogół charakteryzują się słodkim smakiem, choć np. β-D-
mannoza
jest słodko-gorzka.
Można podzielić je ze względu na liczbę atomów węgla:
a także ze względu na rodzaj grupy karbonylowej:
Cukrem prostym jest m.in. pięciowęglowa
ryboza
i
deoksyryboza
oraz sześciowęglowe:
glukoza
,
fruktoza
,
mannoza
i
galaktoza
.
Cukry proste mogą tworzyć
disacharydy
(dwucukry),
oligosacharydy
lub
polisacharydy
(wielocukry), np.: